Naar startpagina Zet 'm op 50

In 3 stappen beslissen wanneer een warmtepomp interessant is voor jou

Stel, je wil meedoen met Zet ‘m op 50 maar je ketel is niet geschikt. Hoe kan je dan toch te weten komen of een warmtepomp iets voor jou is? De beslissingsboom die ODE Vlaanderen opstelde helpt je aardig op weg. Wil je echt zeker zijn of een warmtepomp een optie is, dan komt best een specialist ter plaatse.

Wil jij weten of jouw woning klaar is voor een warmtepomp, zonder dat je grondig moet verbouwen? Doe dan mee met Zet 'm op 50. Verlaag de temperatuur van je verwarmingsketel naar 50 graden en ontdek of jouw woning voldoende geïsoleerd of uitgerust is voor een warmtepomp. Bovendien bespaar je meteen heel wat op je energiefactuur.

Beslissingsboom naar groene warmte

Op de website van ODE Vlaanderen (Organisatie Duurzame Energie) vind je een beslissingsboom naar groene warmte. De beslissingsboom geeft je een beter beeld van wanneer een warmtepomp een optie is voor jouw woning. Is dat nu al, of in de toekomst? Wij hebben de boom samengevat in 3 stappen. 

→ Ellen van ODE legt uit wanneer warmtepompen in interessant zijn in deze video.

Vraag 1: wat is het EPC-label van je woning?

EPC staat voor Energieprestatiecertificaat. Een document dat toont hoe energiezuinig een gebouw is. Het bevat info over o.a. de isolatie van de woning, de beglazing en het verwarmingssysteem. 

Aan je woning wordt via een EPC-label een letter tussen A+ en F gegeven. A betekent dat je woning heel energiezuinig is en F duidt erop dat je woning energieverslindend is.

De Vlaamse regering wil dat tegen 2050 elke woning gemiddeld een A-label heeft. Minder dan 5% van de woningen heeft vandaag een A-label. Gemiddeld heeft ons huidig woningbestand vandaag label D.

Hoe kom ik mijn EPC label te weten?

Een EPC label opmaken is verplicht bij verkoop en verhuur van een woning. Maar een EPC-label aanmaken kost ook geld. Een gekwalificeerde energiedeskundige moet aan huis komen om een verslag op te maken. Wil je een indicatie van je energielabel, dan kan je ook deze gratis tool van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap gebruiken.

Wanneer is een warmtepomp een optie? 



Woningen met A of A+ label zijn sowieso klaar om te verwarmen via een warmtepomp. Heeft je woning een lager label, dan kan deze alsnog klaar zijn voor een warmtepomp. Hoe weet je dat? Hier een paar indicaties:

  • Alle woningen gebouwd binnen het EPB-tijdperk, dus vanaf 2006 zijn normaal gezien klaar voor een warmtepomp!
  • Woningen gebouwd tussen 1990-2005 zijn klaar voor een warmtepomp indien:
    • Dakisolatie minstens 8 cm
    • Gevelisolatie minstens 6 cm
    • Dubbele beglazing
  • Woningen gebouwd voor 1990 moeten vaak nog worden (extra) geïsoleerd. 

Is een warmtepomp enkel een optie in een goed geïsoleerde woning? 

Als je woning goed geïsoleerd is, zal je minder verbruiken en dus een lagere energiefactuur hebben. Dit staat los van welke verwarmingsinstallatie je hebt in je woning (stookolieketel, gasketel of warmtepomp). 

Door te isoleren beperk je de warmtevraag van je woning en zal je woning minder warmte verliezen. Het vermogen dat je nodig heeft om je woning te verwarmen, neemt af door te isoleren en zo daalt ook je energiefactuur. Ook zal de aanschaf van een warmtepomp goedkoper zijn. 

Een warmtepomp werkt typisch efficiënt tot een afgiftetemperatuur van 55°C. Wanneer de woning voldoende geïsoleerd is zal een afgiftetemperatuur van 55°C volstaan om een aangenaam binnenklimaat te creëren.

Lees hier meer over isoleren

Vraag 2: wat is je huidige afgiftesysteem? 

Als je woning voldoende geïsoleerd is (label A), kijk je vervolgens naar het afgiftesysteem. Een afgiftesysteem is nodig om de warmte die opgewekt is door het verwarmingstoestel, te verspreiden doorheen je woning, bv via radiatoren of vloerverwarming.

Belangrijk om te weten is of dit afgiftesysteem werkt op lage temperatuur of op hoge temperatuur. Deze temperatuur is niet af te lezen op je thermostaat, maar is de vertrektemperatuur die af te lezen is op je ketel of warmtepomp.

Afgifte op hoge of lage temperatuur?

  • Een afgiftesysteem op hoge temperatuur: afgiftesysteem met een temperatuur van meer dan 55°C, vaak 70°C tot 90°C. In vele gevallen zal jouw afgiftesysteem bestaan uit “traditionele” radiatoren. Er wordt warm water door de radiatoren gepompt en hiermee wordt de ruimte verwarmd door middel van straling en convectie. Wanneer je jouw woning verder isoleert, zal je minder warmte nodig hebben en zijn jouw radiatoren overgedimensioneerd voor je huidige warmtevraag. Je kan zo de overstap maken naar een lage temperatuurverwarming.
  • Een afgiftesysteem op lage temperatuur is dus een afgiftesysteem met een temperatuur van maximum 55°C. Een voorbeeld hiervan is vloerverwarming. Daarbij stroomt warm water door leidingen die zijn weggewerkt in de vloer. Maar er zijn nog heel wat andere vormen. 

lees meer over warmteverdeling op lage temperatuur

Vraag 3: welk type warmtepomp?

Indien je woning geschikt is voor een warmtepomp - met degelijke isolatie en een warmteafgifte op lage temperatuur - heb je verschillende opties.

1. Lucht-luchtwarmtepomp

Indien je geen vloerverwarming of radiatoren hebt, maar bijvoorbeeld accumulatoren, kan je kiezen voor een lucht-luchtwarmtepomp. Dit type warmtepomp bestaat uit een buitenunit, die warmte of koude uit de buitenlucht onttrekt, en een binnenunit die de warme of koude lucht afgeeft aan de woning. Je kan met dit type warmtepomp dus zowel koelen als verwarmen. Ze lijken dan ook sterk op een airco. Om de volledige woning te verwarmen bestaat de warmtepomp uit verschillende binnenunits die elk een specifieke ruimte verwarmen of koelen. De buitenunit kan zowel op het dak als op de grond staan. Wat je niet met dit type warmtepomp kan doen, is warm water aanmaken. Dat kan wel met een warmtepompboiler. 

Meer info over lucht-lucht warmtepomp

2. Lucht-waterwarmtepomp

Een lucht-waterwarmtepomp maakt ook gebruik van de warmte uit de omgevingslucht (net zoals een lucht-luchtwarmtepomp) maar geeft de warmte af via bijvoorbeeld vloerverwarming of radiatoren waardoor warm water stroomt. Met een lucht-waterwarmtepomp houd je best de woning op een constante temperatuur. Waarom? Snel opwarmen is niet mogelijk, en dus moet je het water in je afgiftesysteem vrij constant houden. Dit in tegenstelling tot een lucht-luchtwarmtepomp, waar je vrij snel kan schakelen en opwarmen. Wel kan je met een lucht-waterwarmtepomp makkelijk  sanitair warm water produceren. Ook koelen is een optie. 

Meer info over lucht-water warmtepomp vind je hier

3. Geothermische warmtepompen

Bij een geothermische warmtepomp is de warmtebron de bodem. Daarbij wordt een netwerk van buizen in de grond geplaatst waardoor vloeistof circuleert. Er bestaan 2 types: met horizontale of met verticale captatie.

  • Horizontale bodem-waterwarmtepomp: het buizenstelsel wordt horizontaal geplaatst in de grond, typisch op een diepte van 1 tot 3 meter diep. Je hebt dus een ruime tuin nodig en grondwerken zijn noodzakelijk. De temperatuur op deze diepte zal variëren tussen 5 en 15°C.
  • Verticale bodem-waterwarmtepomp: hierbij worden boorputten tot soms 100 meter diep geboord en een vergunning kan nodig zijn. De temperatuur van de bron schommelt hier rond de 10°C.

Meer informatie over geothermische warmtepompen vind je hier

4. Hybride warmtepompen 

Er wordt gesproken van een hybride warmtepomp als een elektrische warmtepomp gecombineerd wordt met een CV-ketel - meestal op gas, soms op stookolie. Beiden worden via een gemeenschappelijke regeling aangestuurd waarbij steeds de warmteopwekker met het beste rendement geselecteerd wordt. Of de hybride warmtepomp nu werkt als een warmtepomp of als een ketel, hangt af van wat op dat moment het meest efficiënt is. Dit verandert doorheen het jaar. De regeling kan je instellen op de laagste energieprijs of op de laagste CO2-uitstoot. De regeling houdt rekening met de buitentemperatuur en de productie van de zonnepanelen als die er zijn. In hoeverre de cv-ketel aan zal gaan is afhankelijk van hoe goed jouw woning geïsoleerd is. 

Meer info over hybride warmtepomp vind je hier

5. Hoge-temperatuurwarmtepompen

Een doorsnee lucht-water of grond-water warmtepomp heeft een warmteafgiftesysteem op lage temperatuur nodig om efficiënt te zijn. Een warmtepomp op hoge temperatuur kan daarentegen aangesloten worden op gewone, bestaande radiatoren, waardoor water loopt van meer dan 60 graden.. Dat is interessant voor beperkt geïsoleerde huizen. Je vervangt je ketel dan door een warmtepomp zonder veel extra maatregelen te moeten nemen. Dit klinkt aanlokkelijk, maar je boet in op efficiëntie. Het is ook nog een vrij nieuwe techniek. De toekomst moet nog uitwijzen of ze ook economisch rendabel zijn.

Meer info over warmtepompen op hoge temperatuur

 

6. Warmtepompboiler

Een warmtepompboiler is een warmtepomp specifiek bedoeld voor de productie van sanitair warm water. De warmtepompboiler recupereert onverwarmde binnen- of buitenlucht en verwarmt hiermee het sanitair warm water dat naar je keuken, bad of douche stroomt. Het verbruik van de warmtepompboiler ligt ongeveer 3 keer lager dan deze van de ‘klassieke’ elektrische boiler. Een warmtepompboiler kan interessant zijn in combinatie met een lucht-luchtwarmtepomp, omdat deze geen sanitair warm water kan aanmaken. Een warmtepompboiler kan ook een eerste stap zijn in het verduurzamen van je woning. Kan je nog niet je verwarming volledig fossielvrij maken, dan kan je de productie van warm water al fossielvrij maken via een warmtepompboiler.

7. Andere types

Daarnaast bestaan er nog heel wat bijzondere warmtepompen, zoals warmtepompen die warmte uit de riool recupereren of een warmtepomp met PVT-panelen. Dit type warmtepomp  heeft geen buitenunit, maar haalt de warmte uit panelen op het dak ( PVT-panelen). De PVT-panelen wekken zowel zonnestroom op alsook dienen ze tegelijk als bron voor je warmtepomp. Zo benut je de ruimte op je dak efficiënt. Verder werken ze als  een lucht-waterwarmtepomp, maar zonder dat ze geluid maken.. Je hebt veel ruimte nodig op het dak om voldoende warmte te verkrijgen. 

Meer info over warmtepompen met PVT-panelen.

 

Vergeet je premie niet

In Vlaanderen kan je via het online loket “Mijn VerbouwPremie” een premie aanvragen voor je renovatie én verschillende energiebesparende investeringen, alsook voor een warmtepomp.