Hennep als bio-ecologisch bouwmateriaal

Hennep maakt furore in ecologische kringen, maar niet om de meest voor de hand liggende reden. De plant beschikt over een sterke vezelachtige structuur die tal van toepassingen heeft, waaronder bv. de productie van scheepstouwen of textiel. Ook als isolatiemateriaal verovert hennep al sinds enkele jaren zijn plaatsje in de kringloop.

Ons advies

Hennepisolatie wordt gemaakt van de houtachtige delen uit de hennepplant. Met een lambda-waarde van 0,038 - 0,042 mag hennep isolatie zich een gemiddeld presterend isolerend materiaal noemen. Dankzij de weinig belastende productie en het ontbreken van schadelijke toeslagstoffen blinkt hennep wel uit in milieuvriendelijkheid. Het materiaal is als rol, isolatiedeken of als half-harde isolatieplaten verkrijgbaar en wordt ter plaatse op maat gesneden.

Weggemoffeld door de opkomende synthetische textielindustrie heeft hennep in de loop van de vorige eeuw veel aan populariteit ingeboet. De plant stond nochtans al sinds de middeleeuwen in Europa bekend vanwege zijn veelzijdigheid. Hennep kent vandaag een heuse revival, grotendeels te danken aan zijn uitzonderlijke eigenschappen. De 60% houtachtige delen van de hennepplant worden tegenwoordig gebruikt om isolatiemateriaal te maken, verkrijgbaar als rol, deken of als half-harde isolatieplaten.

Wat maakt hennep isolatie ecologisch? 

Wie beslist om zijn huis ecologisch te bouwen/renoveren kijkt best naar het volledige plaatje: niet alleen de prestaties van de gebruikte materialen zijn belangrijk, maar ook de milieu-impact bij de productie en de afbraak ervan. Net daar scoort hennep isolatie zeer goed: de plant groeit letterlijk “als onkruid”, op zowat elke bodem, zonder veel bemesting of pesticide nodig te hebben. Sterker nog: het stekje groeit niet alleen als kool, maar neemt in de groeifase ook een pak CO2 op en heeft sterke luchtzuiverende eigenschappen. Hennep is bovendien ook van nature schimmeldodend en antibacterieel, waardoor er aan het isolatiemateriaal geen giftige stoffen tegen schimmel of ongedierte moeten worden toegevoegd. Uiteraard is hennep niet bepaald brandwerend. Om dit te bereiken voegen fabrikanten doorgaans wel branddempers zoals ammoniumfosfaat of soda toe.

Hoe goed presteert hennep isolatie in vergelijking met andere isolatiematerialen?

Op vlak van pure performantie presteert hennep isolatie gemiddeld, met een lambda-waarde van 0,038 - 0,042. Qua totale milieu-impact scoort isoleren met hennep daarentegen bijzonder goed, dankzij de gemakkelijke teelt van het gewas.

Lambda-waarde van isolatiematerialen

Type isolatie

λ [W/mK]

Vacuüm Isolatie Panelen (VIP)

0,007

Resolhardschuim

0,018 - 0,020

PUR of polyurethaanhardschuim

0,023 - 0,028

PIR of polyisocyanuraathardschuim

0,021 - 0,026

EPS of geëxpandeerd polystyreen

0,031 - 0,045

XPS of geëxtrudeerd polystyreen

0,028 - 0,038

Glaswol

0,031 - 0,044

Rotswol

0,034 - 0,044

Cellenglas

0,036 - 0,058

Papiervlokken

0,035 - 0,040

Kurk

0,038 - 0,040

Hennep

0,038 - 0,042

Vlas

0,038

Zeegras

0,039

Schapenwol

0,035 - 0,040

Kokosvezel

0,04

Katoen

0,039 - 0,042

Stro

0,056

Schelpen

0,106 - 0,155

Hennep isolatie biedt een heleboel voordelen:

  • Het is een hergroeibaar isolatiemateriaal zonder schadelijke toeslagstoffen. Er worden wel steeds brandvertragende middelen toegevoegd. Maar deze hoeven niet schadelijk te zijn als het om natuurlijke stoffen gaat, zoals soda. Soms wordt er ook wel eens polyester, maïsmeel of zetmeel gebruikt om de vezelstructuur te versterken (voor een hogere drukweerstand). 
  • Hennep heeft zeer weinig energie nodig tijdens de productie, en kan meermaals per jaar geoogst worden. De plant groeit meer dan 1 meter per maand!
  • De plaatsing van hennep isolatie is schoon en stofarm. Hennep isolatie irriteert niet aan de longen of huid en is bovendien geurloos.
  • Doordat hennep geen eiwitten bevat is het op een natuurlijke wijze bestand tegen schimmels en bacteriën
  • Net als andere ecologische isolatiematerialen is hennep vochtregulerend. Hennepvezels nemen gemakkelijk vocht op en verdelen dit waardoor een optimale vochtregulatie ontstaat. Hennepisolatie is daarom erg geschikt als je dampopen bouwt. Het gebruik van een dampscherm is wel noodzakelijk.
  • Hennep isolatie heeft naast thermische ook goede geluidswerende eigenschappen.

De nadelen van hennep isolatie zijn beperkt:

  • Hennep is kwetsbaar voor vocht. Je kan het dus niet plaatsen in vochtige ruimtes, zoals spouwmuren of kelders. 
  • Hennep isolatie is duurder dan vergelijkbare, veel gebruikte isolatiematerialen zoals glas- of steenwol. 
  • De plaatsing vraagt oefening en goed gereedschap.  

Hoe wordt hennep isolatie geplaatst?

Isoleren met hennep is niet moeilijk, maar vereist wel specifiek gereedschap. Laat dit isolatiemateriaal dus best plaatsen door een betrouwbare plaatser, of laat je als doe-het-zelver grondig informeren. Gespecialiseerde handelszaken kunnen je zeker op weg helpen. De isolatie wordt geleverd op rol, als dekens of als half-harde platen die op maat gesneden worden. De dikte varieert tussen de 3 en 19 centimeter. Bij het snijden wordt er steeds 1 à 2 centimeter extra materiaal gerekend om kieren en spleten te vermijden die koudebruggen kunnen vormen. Zo kunnen de stukken mooi op of tegen elkaar geklemd worden. Het correct aanbrengen van een isolatiemateriaal is minstens even belangrijk als de keuze van het materiaal zelf, dus ga niet onvoorbereid aan de slag!

Wanneer kies je best niet voor hennep isolatie?

Hennep isolatie wordt het vaakst toegepast voor het thermisch (en akoestisch) isoleren van hellende daken, houten vloeren, plafonds, muren en gevels. Hoewel hennep isolatie van nature schimmelwerend is, blijft het toch een vochtgevoelig materiaal. In een vochtige omgeving kan de prestatie dan ook aanzienlijk dalen. Voorzie daarom altijd een dampscherm. Gebruik hennep isolatiemateriaal in geen geval voor het isoleren van een klassieke spouwmuur. Voor een houtskeletbouw met waterdichte buitenlaag leent het materiaal zich dan weer wél uitstekend. Ben je niet zeker of hennepisolatie de beste keus is voor jouw project? Breng dan zeker een bezoekje aan Steunpunt voor Bouwadvies in jouw provincie. Deze steunpunten van het Vlaams Energieagentschap bieden individueel en onafhankelijk (ver)bouwadvies, tegen een klein prijsje (of soms zelfs gratis). 

 

De henepplant heeft lange vezels wat het tot een sterk en nuttig bouwmateriaal maakt.