De tekst heeft zeker haar waarde en ik ga deze mensen al zeker niet tegenspreken, want ze hebben gelijk, deze risico's zijn aanwezig en afhankelijk van het woningconcept. Alleen vind ik de passage waarvan sprake (p15, 8.2 voordelen en risico's) tendentieus geschreven. Een onachtzame lezer zal er op die manier van uitgaan dat deze risico's altijd waarheid worden. Met mijn respons wou ik enkel daarop wijzen. Met niet up-to-date wil ik er op wijzen dat tal van bouwheren en architecten in de praktijk, anno 2012, al rekening houden met de door de professoren geschetste risico's en bijgevolg hun plannen daarop hebben afgestemd om deze risico's in te perken (iedereen wil immers een comfortabele woning) of volledig te vermijden.

maia

nee, geen flair van alwetendheid, gewoon wat men in landen als duitsland, oostenrijk en zwitserland zegt waar men al honderden jaren vertrouwd is met houtbouw, en al vele jaren vertrouwd met degelijk isoleren en luchtdicht bouwen. in de duitstalige landen spreekt men van een N50 waarde van 1.5 voor een LEW, indien gebruik gemaakt wordt van ventilatie met warmteterugwinning 1.0.  terwijl in het betreffende document men spreekt van 3, wat 2 tot 3 keer beter is dan bij ons.  waarschijnlijk is duitstalige wiskunde iets heel anders dan nederlandstalige, anders kan ik al die verschillen niet verklaren.

wat de geposte tekst betreft, dat zijn wat woordjes die ik nergens gestaafd zie, ik noem dat geen studie.

ik vraag me ook af hoe ze die 'optimale" gebouwen gaan koelen?  ze schrijven geen actieve koeling, maar aangezien ze slechter glas gebruiken en slechtere profielen, hebben ze merkelijk meer warmtewinsten.

overigens, het optimum berekenen zij (of dat was althans in de thesis van griet verbeeck zo, en aangezien de uitkomst hetzelfde is neem ik aan dat ze dezelfde basis gebruikt hebben) op wat vandaag is en zonder rekening te houden met stijgende energieprijzen.  daar komt bij dat huizen toch voor minstens een jaar of dertig gebouwd worden (wordt ook van uitgegaan) en dus hun waarde i.f.v. de stijgende energieprijzen navenant zal afnemen, met mogelijk gevolg dat die huizen binnen 25 of 30 jaar niks meer waard zijn.  ik weet dat zij beweren dat de stijgende energieprijzen nauwelijks invloed zullen hebben op dat optimum, maar dat durf ik sterk te betwijfelen.  maar 't is zoals altijd met cijfers, daarmee kan je alles bewijzen.  zo gaan ze uit van de gemiddelde prijsstijging van de laatste 35 jaar, maar gaan, voorbij aan het feit dat als je het over de laatste 5 of 10 jaar bekijkt, je een heel ander beeld krijgt.  dat werd overigens ook door iemand aangehaald tijdens de verdediging van de thesis van griet verbeeck.  maar als dat niet waar zou zijn, waarom werd de vragensteller de mond gesnoerd en mocht ie geen pertinente vragen meer stellen?

maar er staan nog een paar leuke passages in. het PH geeft als maximaal primair energiegebruik 120 kWh/m².a op, en dat wordt vergeleken met in situ gemeten waardes van matig geïsoleerde gebouwen, om tot de slotsom te komen dat een PH maar 2,5 keer minder gebruikt dan de woningen uit hun korf. in PH zijn ze niet gaan meten, want dat zijn allemaal mensen die uiterst zuinig omspringen met energie, en dus niet relevant. ter vergelijk, mijn zoon zit op +/- 50 kWh primair, zonder de PV mee te rekenen. en die springt echt niet zo zuinig om met energie en verwarmt direct elektrisch, maar heeft wel een zonneboiler.

zo ook de kans op oververhitting in de zomer, wordt nergens gestaafd en ik durf ten zeerste betwijfelen dat hun energetisch optimum beter scoort, in principe kan dat niet, aangezien ze veel meer warmtedoorslag krijgen.

in 8.3 gaat het over de te bereiken energiebesparing tegen 2020 van -20%, wat we volgens hun studie niet kunnen halen. ik citeer :

“tegenover de huidige E100 mag men zich aan een extra daling van het jaarlijks residentiële energieverbruik met 4% verwachten”

de “studie” dateert van december 2009, dus 10 jaar te gaan, met mijn simplistische rekenkunde van vorige eeuw kom ik met een jaarlijkse besparing van 4% op een besparing tegenover 2010 van 33,52%, met LEW (1,3% minder besparing) op 23,94% of een extra besparing van 9,57%. of dat veel of weinig is wil ik in het midden laten, maazr onbetekenend is dat niet. overigens wordt er ondertussen gesproken van een noodzaak van 30% tegen 2020 als de de temperatuursverhoging tegen 2050 tot 2° willen beperken, en die 2° zullen zo al een immens probleem veroorzaken. dus als we 10% extra kunnen sparen zie ik niet in waarom. trouwens, ze hebben met dat soort factoren geen rekening gehouden, terwijl iedereen die nog een greintje verstand in z'n kop heeft zich ondertussen toch wel moet realiseren hoe groot de economische kost zal zijn van de huidige evolutie van het klimaat, of zijn wetenschappers zo blind?

ook het lijstje met de U-waarden is veelzeggend. U max voor een gevel (delta T 30K of een aanvaard warmteverlies van 10,5 W/m²K) is merkelijk slechter dan die aan de volle grond (delta T 10K of een aanvaard warmteverlies van 2,5 W/m²K). mij ontgaat de logica volkomen. maar daar zullen ze beslist wel een goed argument voor bedacht hebben.

kortom, een pracht (?) van een studie (?)!

Hans schreef: "wat de geposte tekst betreft, dat zijn wat woordjes die ik nergens gestaafd zie, ik noem dat geen studie"

Hans,

Het is duidelijk dat het hier gaat om een visie-nota met beleidsuggesties, onderschreven door zowat alle autoriteiten van de 3 Vlaamse Universiteiten.

Dat betekent dat er niet licht over deze nota gegaan is en dat er echt wel alleen de grootste gemene deler, daar waar men het echt over eens is in deze tekst staat.

Nergens gestaafd is ook weer zo'n schot voor de boeg: zoals in elke wetenschappelijk tekst staat er een bibliografie achteraan waar de uitspraken op gebaseerd zijn.  In deze tekst staat hij op pagina 20. Ik neem aan dat dit niets nieuws is en dat dat in de Duitse studies die jij leest ook zo gebeurd ? 

Voor meer stavingen kan je altijd op de academische websites kijken van deze mensen dan krijg je een idee op welke smalle, dan wel brede basis deze mensen hun oordeel gevormd is. Hier twee voorbeelden moest je het niet vinden:

- Hugo Hens  https://lirias.kuleuven.be/cv?u=U0010266

-Arnold Janssens : https://biblio.ugent.be/person/801001330674

En dan begin je ook over de eeuwenoude houtbouw in Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland. Ik vraag me af waar dat op slaat in deze discussie.  Dat gaat dan toch om massieve houtbouw zoals ze daar al eeuwen bouwen. En met het bekende fenomeen dat massieve houten muren juist wél een heel hoge thermische opslagcapaciteit hebben(en die uit gewone u-waarde berekeningen ook weer niet blijkt met alle vooroordelen vandien naar deze oude gebouwen). Terwijl het hier ging het om HSB en een zo licht mogelijke wandopbouw volgens jou.

http://evergreenhomesanddevelopments.com/media/energy-performance.pdf  (let ook weer op het U/R- waarde verhaal)

En dan nog een hutsepot van beweringen en insinueringen met als klap op de vuurpijl een anekdote over de thesisverdediging van een auteur. Zat jij dan in de jury of zo ?  Of is dat ook van horen zeggen?

G

maia

buiten een paar PH architecten, is het eerder andersom, je moet als bouwheer met handen en voeten de architect uitleggen wat PH is.  wij krijgen regelmatig bouwheren over de vloer die hun architect meebrengen, omdat ie er niks van kent.  ik weet niet hoeveel en hoe goed jij architecten kent, maar ik ken er aardig wat, en velen weten er niks van af.  al moet ik zeggen dat ook daar een duidelijke kentering, is, meer en meer architecten hun cent begint te vallen, en gelukkig maar.

maia

je verwacht van mij dat ik studies voorleg, en jij komt af met een visie(?)nota.   maar ook jij kan blijkbaar geen enkele studie opduikelen om jou beweringen te staven.  een visie onderschreven door alle autoriteiten van de 3 vlaamse universiteiten.   om te beginnen zijn er 4 vlaamse universiteiten, en zie ik maar 1 echte autoriteit staan, nl. arnold janssen, en een tweede van de KUL waar velen bedenkingen bij hebben.  een aantal andere autoriteiten die zich teveel van hun duurzame kant hebben laten zien, staan er niet bij, want allicht niet gewenst door de sponsors.

als je van mij een studie verwacht, is dat iets meer dacht ik dan een bibliografie.  overigens, heb je al een goed gekeken wat daar allemaal tussen staat?  aks ik goed kijk zie ik daar slechts een paar min of meer wetenschappelijke werken staan, nl. de nr 3, nr 5 (van lang voor er echt van PH sprake was), nr 10 (dat ook nogal ter discussie staat) en nr 15.  en daarnaast nog een paar werken uit amerika, een land dat niet echt voorop staat, nog wat energeieffeciente gebouwen betreft, nog wat energeieffecientie in het algemeen betreft.

en nee, voor je begint te discuteren zou je je beter wat in het onderwerp verdiepen.  ten eerste gaat het bij ons hoofdzakelijk over HSB, en ook in de duitstalige landen  wordt al jaren hoofdzakeloijk HSB gebouwd en niet massief.

wat de zongerichte ramen betreft in de winter, enig idee waar de zon opkomt in de winter en deze ondergaat?  O en W gerichte vensters krijgen in de winter nauwelijks zon, behalve in die paar gevallen waar er geen beschaduwende elementen zijn.  met een zon die in de winter op max. 20° boven de horizon komt, heb je dus eigenlijk enkel maar zon op het zuiden.

en nee, ik zat niet in de jury, maar wij hadden iemand afgevaardigd.  en ja dus, van horen zeggen.  maar op die manier kan je niks bewijzen,  heb jij alles zelf nagerekend?

maar goed, sommige mensen willen absoluut gelijk krijgen, en dus krijg je van mij gelijk, dit soort discussies is de stroom die ik ervoor gebruik echt niet waard.

Hans,

Mij best.

Eigenlijk hebben jullie (de vereniging die iemand afvaardigt  op dergelijke  doctoraatsthesissen; vakvereniging? PHP ? Of wie dan ook ) dus allang weet van het feit dat jullie standpunten ivm passiefhuizen niet wetenschappelijk onderbouwd en gesteund is in België. En dan bedoel ik niet de individuele bouwprojecten met veel eigen input en lokale materialen, maar het groter plaatje met de voorstelling dat PH de oplossing kan betekenen voor onze energieproblemen tout court. Herbruik scoort minstens zo goed. Voor dezelfde investering zelfs beter.

Kan me nu ook beter een voorstelling maken waarom er naar ver afgelegen oorden moet gereden worden om op congressen te horen wat in de kraam past. Dicht bij huis klinkt het net wat anders. En in voor iedereen verstaanbare taal.

Mijn stroom is het ook niet waard. Het  is nu wel duidelijk dat je hier met eender wat kan aankomen, het zal toch nooit goed zijn voor de zelfverklaarde specialisten.  En pas op: dat je specialist bent in het concreet bouwen trek ik in de verste verte niet in twijfel mocht iemand dat er weer van willen maken.

G

PS1 Hans schreef: "landen als duitsland, oostenrijk en zwitserland zegt waar men al honderden jaren vertrouwd is met houtbouw" 

Soyons serieux: dat is massieve houtbouw, geen HSB.

PS2 Vlaandern heeft zelfs 5 universiteiten. Maar Antwerpen en Hasselt hebben geen Bouwkunde. Maar dat wisten jullie vast ook al vermits je er nog nooit iemand had moeten afvaardigen voor de doctoraatsthesissen.

maia

dr. wolfgang feist, de "uitvinder" van het passiefhuis is sinds de jaren 80 van vorige eeuw bezig met deze materie, en dat was in de tijd dat "de" authoriteit aan de KUL nog nauwelijks toe was aan een isoleren van woningen, dat zegt toch al iets over onze grote wetenschappers.  deze persoon werd op ons eerste passiefhuisseminarie uitgenodigd, maar hij had het duidelijk niet goed begrepen, want hij heeft daar niet veel meer gedaan dan wat fulmineren op actieve zonne-energie, want dat was grote onzin volgens hem, en totaal onrendabel en oninteressant.  over het eigenlijke onderwerp, passiefhuisbouw, heeft ie gezwegen, waarom laat ik in het midden.   we spreken dus van het jaar 2002, niet van 1982!   idem voor het verhaal van luchtdichtheid, bij een der eerste gerealiseerde passiefhuizen, toen ook onze kennis toch vooral nog theoretisch was met dus maar een beperkte praktijkervaring, ging diezelfde professor eens komen bewijzen dat al die verhaaltjes onzin waren.  hij kwam dus een blowerdoortest doen, maar hij bleek niet in staat te zijn het gebouw te meten, omdat z'n apparatuur ongeschikt was!  gelukkig was er nog iemand bij die wel over het juiste materiaal beschikte.  en je mag het me dan gerust kwalijk nemen, maar zo iemand komt bij mij niet echt geloofwaardig over. 

en dus ja, we moeten naar het buitenland als we wat meer willen vernemen over deze materie.  en dat heeft niks te maken met wat in mijn of onze kraam past, want wij gaan daar ook maar heen om te leren van de expertitie van anderen, in belgie gebeurd er op dat vlak helaas nauwelijks iets.  enkel PHP/PMP organiseert elk jaar een symposium, verder nauwelijks iets.  dus als we hier blijven mag de taal dan wel verstaanbaar zijn, maar komt er geen informatie.

en wat houtbouw betreft, buiten de blokhutten en de boerderijen in de bergen, was het vroeger toch vooral houtskelet, zij het dat we dat soort houtskelet nu houtvakwerkbouw noemen, waar de houten constructie opgevuld werd met steen, stro, leem, etc. , staat dus dichter bij onze hedendaagse HSB dan houtmassiefbouw.  houtmassiefbouw blijft eerder de uitzondering, vooral vanwege de prijs.

Beste,

Straks blijk je ze allemaal te kennen en er een anekdote over te kunnen vertellen.

Ik zou nog over houtvakwerkbouw en massa kunnen beginnen, of over het verschil tussen de  technische haalbaarheid/kennisniveau en de economische/energetische meerwaarde, maar dat gaat vrees ik een eeuwige ping-pong blijven.

Daarom zelf eens gegoogled op de 'uitvinder' Wolfgang Feist. En eens gekeken of die ook iets zegt over thermische massa versus lichte bouwwijze (HSB).

En toch wel een niet-betalende publicatie gevonden zeker.

Wel in het Duits, maar niet direct een probleem voor iemand die in de oost-kantons woont. :-)

Bei gleichen Grundrissen, gleicher Lüftungstechnik und gleichen Fenstergrößen und Verglasungsqualitäten wie im gebauten Passivhaus Darmstadt, jedoch ausschließlicher Verwendung von Holz-Leichtbauteilen ergeben sich die in Abb. 17 gezeigten Tagesmitteltemperaturen im Jahresverlauf. Es betragen:

• der Jahresheizwärmebedarf 12.8 kWh/(m²a)
• die Überhitzungshäufigkeit 17.7%.

Die Häufigkeit von Übertemperaturen nimmt beim Leichtbau in signifikantem Ausmaß zu. Bedingt durch die geringere thermische Trägheit des Gebäudes schwanken die Temperaturen deutlich stärker als im Referenzfall. Insbesondere sind jetzt auch Raumlufttemperaturen bis 25°C in den Monaten November bis Februar möglich. Die höchste Tagesmitteltemperatur liegt mit 34°C am 4. September weit über dem tolerierbaren Maß. Schon aus dieser ersten groben Analyse wird erkennbar, dass für einen reinen Holzleichtbau in jedem Fall zusätzliche Maßnahmen für die Schaffung eines akzeptablen Sommerklimas erforderlich werden (Verschattung und/oder Zusatzlüftung).

En verder:

Beides ist eine Folge der geringeren Speichermasse des Gebäudes, wodurch sich die Zeitkonstante verringert. Bei der Bewertung der Ergebnisse muss beachtet werden, dass in diesem Referenzfall

• keine Fensterlüftung und
• eine nur sehr geringfügige sommerliche Verschattung

vorgenommen wird.

⇒ Maßnahmen der einen oder anderen Art sind für den hier behandelten Fall des Holzleichtbaus aber unverzichtbar.

Om tot de conclusie te komen:

Im Endbericht der publizierten Sommerfallstudie sind neben den hier beispielhaft aufgeführten Fällen noch weitere Parametervarianten für den Fall des Leichtbaus untersucht und dokumentiert worden. Darüberhinaus werden dort auch noch weitere Konstruktionsvarianten betrachtet: So z.B. der Leichtbau mit geringfügig erhöhter wirksamer Masse (durch doppelte Beplankung mit Gipskartonplatten) und Gebäude in Bauweise mit Betonschalungssteinen sowie in Mischbauweise. Auch die Abhängigkeit des Heizwärmebedarfs und der Übertemperatur- häufigkeit von der wirksamen Wärmekapazität wird dort systematisch dargestellt. Für jede Bausweise gibt es in Mitteleuropa eine Lösung mit gutem sommerlichen Komfort - mit dem PHPP kann eine solche Lösung im konkreten Fall gefunden werden

Maw er zijn wel duidelijke en relevante 'slechtere waarden' opgetekend.

Er wordt duidelijk gesteld dat voor deze bouwwijzen er significante en essentiële (extra) maatregelen zullen genomen moeten worden om oververhitting tegen te gaan.  Ze zijn ervan overtuigd dat deze maatregelen in elk geval kunnen gevonden worden. Maar stellen dat het geen invloed heeft, omdat de isolatie bij PH sowieso al niets meer doorlaat klopt dus niet. (volgens de uitvinder)

 bron: http://passipedia.passiv.de/passipedia_de/grundlagen/sommerfall

Ook de (hoge)warmtekapaciteit naar faseverschuiving in de wand blijkt zeer belangrijk.(hout, houtwol, cellulose en dergelijke) Iets wat jij ook gebruikt naar ik begrepen heb, maar waarvan we nog zullen zien of  eco-award winnende firma's en co ,die de komende jaren >90% van de passiefhuizen zal zetten, ze ook gebruiken.

Zoniet, zullen we de kosten voor zomerkoeling bij de 'tweede generatie' PH-bewoners de komende jaren zien stijgen.

Want ook over mensen en comfort is deHeer Feist wat realistischer dan de meesten:

"Homes without air conditioning have low energy bills

MH: In hot climates, do you think it’s necessary for the occupants of Passivhaus buildings to accept high indoor temperatures in order to achieve energy use targets? After all, you can save energy by having no air conditioning.

Dr. Feist: There is a lot of discussion about that. To be honest, I don’t believe in that [the need for high indoor temperatures]. As long as people have a choice, [they will want] to choose comfort. In that situation we won’t be able to change that.

bron: http://www.greenbuildingadvisor.com/blogs/dept/musings/conversation-wolfgang-feist

NB En al googlend kwam ik ook volgend werk tegen. Wat wel interessant lijkt voor renovaties.

http://www.passiv.de/04_pub/Literatur/Altbauhandbuch/Altbauhandbuch_PHI.pdf

G

maia

vooreerst, als je intensief met die dingen bezig bent, ken je onvermijdelijk ook een aantal min of meer belangrijke spelers, dat lijkt mij niet zo abnormaal, al wil jij dat blijkbaar zo laten uitschijnen.de rest kan je wat mij betreft anekdote noemen, maar het typeert de mens in kwestie.  maar soit, laat ons naar de essentie gaan.

de aangehaalde tekst is niet in tegenspraak met mijn  stelling, ik heb altijd al gezegd dat je beschaduwing nodig hebt omdat de ramen, en zeker in een PH, net de oorzaak zijn van de oververhitting. en zoals uit de tekst ook blijkt, net zo goed bij massiefbouw, als je het nalaat de nodige maatregelen te treffen.

ik heb ook nooit ontkent dat HSB minder massa zou hebben, integendeel, ik heb duidelijk aangegeven dat een minimum aan massa noodzakelijk is om het comfort te garanderen en koeling te vermijden, zoals ook in de betrokken tekst wordt aangegeven.

interessant is ook de slotopmerking uit hetzelfde artikel:

<< In Bezug auf die Gebäudemasse: Gebäude mit größerer wirksamer innerer Masse sind in Mitteleuropa im Sommer etwas leichter auf kühlen Temperaturen zu halten als reine Leichtbauten. Auch bei letzteren ist unter der Voraussetzung des sehr guten Wärmeschutzes eines Passivhauses aber ein gutes sommerliches Raumklima erreichbar. Für alle Bauweisen sind Lösungen mit sehr gutem somemrlichen Innenklima verfügbar. Die Projektierung kann diesbezgl. mit dem PHPP-Sommerblatt erfolgen. >>

anders gezegd, het maakt dus niks uit, als je de juiste maatregelen neemt.

Klopt. Maar in de eerste zin werd al duidelijk dat het in vergelijking was met een PH met thermische massa.  Enkel en alleen de parameter HSB verschilde (ausschließlicher). Dus de hier aangehaalde aanpassingen (screens, oriëntering ramen,  enz zijn ook standaard in het PH mét thermische massa.

En dan kwamen ze tot volgende merkelijk relavante verschillen:

Bei gleichen Grundrissen, gleicher Lüftungstechnik und gleichen Fenstergrößen und Verglasungsqualitäten wie im gebauten Passivhaus Darmstadt, jedoch ausschließlicher Verwendung von Holz-Leichtbauteilen ergeben sich die in Abb. 17 gezeigten Tagesmitteltemperaturen im Jahresverlauf. Es betragen:

• der Jahresheizwärmebedarf 12.8 kWh/(m²a)
• die Überhitzungshäufigkeit 17.7%.

Vraag is dan welke gepaste (extra) maatregelen nog genomen kunnen worden ? Dat laat men onbeantwoord.

De passieve oplossingen zijn immers ook basisvoorwaarden in het referentie-PH. Wat blijft er nog over ?

Ook lees ik tussen de regels dat de normen blijkbaar nog ruimer zijn in Duitsland. Want  volgens de Belgische norm moet je stellen dat de cijfers hier gemeten in het Holz-leichtbauteilen-PH-voorbeeld in België geen PH genoemd mag worden.

Klopt dit ?: Geen specifieke eisen voor oververhitting?  Geen specifieke eisen voor max energie voor koeling (buiten een algemene max energie, ook weer per oppervlakte) Misschien daarom dat het ook niet als probleem gepercipieerd wordt ?  http://www.passiv.de/04_pub/Literatur/PHPP/PHPP-kfw.htm

G

 Het is zo dat in Protokollband 36 van het PHI duidelijk wordt aangegeven dat massa in een passiefwoning een zéér beperkte invloed heeft op de temperatuur in de woning. Vooral het gebruikersgedrag van de bewoners van de woning heeft veel meer inpact op het temperatuursverloop in de woning. In Protokollband 36 van het PHI is dit goed onderzocht en bevestigd dat massa in de woning een zéér bescheiden rol speelt in het temperatuursverloop van de woning( oververhitting). In dit verslag komt men tot het besluit dat massa alléén de piektemperaturen worden gematigd, niks meer niks minder, en dit in uitzonderlijke situaties.  Massa in een passiefwoning speelt een zéér bzscheiden rol.

Mon 

De cijfers hierboven komen uit passipedia, ook een initiatief en metingen van het PHI.

Waar vinden we protokollband 36 ?

NB In documenten waar er iets van vermeld wordt spreekt men van Übertemperaturhäufigkeit van 10%. Enn blijkbaar niet eens als harde norm.

Maw als de Duitsers met hun 'losung'( en die is ?) er geraken, ben je er nog niet voor de Belgische norm.

G

 omdat de kolommen onleesbaar smal worden, ga ik heir verder.

het klopt dat wij hier een strengere norm hanteren dan duitsland, hier mag 5 % oververhitting, in duitsland 10 %.

in zwitserland zijn ze nog wat strenger meen ik (240 h per jaar als ik me niet vergis). 

minergie-P (= passiefhuis) stelt als grondregel: < 40% glas, > 30 Wh/m².K (staat ook in de zwitserse norm SIA382/1 zo aangegeven), > 80 Wh/m².d interne warmtelasten, nachtkoeling via de ramen.

deze zwitsere norm is – wat mij betreft - eigenlijk zeer interessant wat dit thema betreft, deze stelt dat als aan de volgende 3 voorwaarden voldaan wordt, er geen berekening noodzakelijk is en aan de vereisten voor zomercomfort voldaan wordt, deze zijn:

1. max 10% van de zonnestraling mag in de woonruimtes geraken, dus een beschaduwing die min. 90% tegenhoudt. en deze moet geautomatiseerd zijn. alternatief is dat de beschaduwing bij afwezigheid altijd naar beneden wordt gedaan.

2. thermische massa > 30 Wh/m².K, geen berekenig is noodzakelijk bij betonvloeren (plafond met min 80% vrije oppervlakte, of minstens 6cm cementchape of 5cm anhydritchape. toegestane bodembedekkiing tegels, linoleum, sommige parketsoorten zoals eik,

3. nachtventilatie, bij eenzijdige verluchting minimale opening 2% van het vloeroppervlak, dwarsverluchting minimum 1%.

volgens de zwitsers krijg je in zilk een geval met 50m² glas 10 a 20 kWh/d aan warmte binnen, nachtventilatie kan 20 a 30 kWh/d koelen, koeling met bodemwarmtewisselaar 6 a 10 kWh/d (dus deze maatregel alleen volstaat niet), via vloer/muurverwarming en de aardsonde 30 a 50 kWh/d (dus ruim voldoende). naar energieverbruik, verbruikt de eerste oplossing uiteraard niks, de beide andere oplossingen 1 a 3 kWh/d.

Hans,

Elk land blijkt dus z'n eigen normen te hanteren. Op zich geen probleem, maar uitspraken als 'binnen de norm' moeten dan wel even afgechecked worden. Vandaar ook de vraag naar de studies zelf ipv algemene conclusies die slechts geldig zijn binnen de logica van een ander land.

De Zwitserse norm is ook wel interessant.

Hier de volledige uitleg: http://www.minergie.ch/tl_files/download_fr/WegleitungVers11P_fr.pdf

Of de Zwitserse norm strenger is, is nog maar de vraag.

De norm SIA382/1 vind ik helaas nergens integraal (en gratis), maar het is duidelijk uit andere publicaties dat de boventemperatuur in Zwitserland 26,5°C bedraagt(daarboven spreekt men pas van oververhitting). Bovendien heeft Zwitserland een Bergklimaat. Over het algemeen erg grillig. Met grote verschillen naar gelang hoogte, beschutting (dal) en oriëntatie bergflank. Maar over het algemeen kan je stellen dat er in ieder geval veel grotere verschillen tussen dag en nachttemperaturen is dan in bijvoorbeeld België. Ook in hete periodes hebben ze erg koele (koude) nachten. Dat maakt nachtkoeling veel effectiever.

Of je de Zwitserse oplossingen(nachtkoeling) zomaar kan toepassen op België Is zeer de vraag.

In Zwitserland is het gebruik van airco trouwens geen punt in Minergiehauser. (zie geval 3 in de link hierboven).

Méér nog: In Zwitserland is de installatie van Airco's vergunningsplichtig en één van de weinige uitzonderingen op de verplichting om eerst vergunning aan te vragen zijn precies Minergiehauser. De logica erachter is dat ze ook voor koeling maar weinig energie zullen verbruiken. Maar of de mensen zoals de berekeningen veronderstellen pas beginnen te koelen van 26,5 °C ... ????

Ikzelf woon op een hoogplateau van 800 meter en hier hebben we zelfs tijdens een hittegolf zeer koele nachten. In die zin is het wel begrijpelijk dat een land dat bijna volledig in het middel- en hooggebergte ligt zich kan verlaten op nachtkoeling.

G 

inderdaad, overal anders, zoals steeds.

belangrijk is echter dat die 26.5° niet absoluut is, maar afhankeloijk van de buitent°, zoals je in de bijlage kan zien.  wat dat bergklimaat betreft, dat klopt, maar ook de instraling overdag is daar merkelijk groter, ik meen dat het dus over 24h gezien weinig uitmaakt.

en dus toch wel strenger dan bij ons. 

26,5 °C is vanaf een buitentemperatuur van 25°C. (en >100h) , maar niet zoals de Belgische norm om het huis uit te sluiten van het label PH (of minergie in Zwitserland), maar om te bepalen of er een (aktieve) koeling moet (!) voorzien worden. Het is dus op zich niet eens een uitsluitende voorwaarde.

Maar met strenger bedoelde ik veeleer dat de omstandigheden in Zwitserland anders zijn dan in België. Of een maatregel makkelijk/moeilijk haalbaar is kan je niet zomaar naar een ander klimaat vertalen.

Overigens zal het in Zwitserland ook heel moeilijk zijn om de moeilijkheidsgraad van deze norm in te schatten.Het land bestaat eigenlijk uit een aaneenschakeling van micro-klimaten. Eén norm voor de noordflank van de Matterhorn en het mediterane Lugano is eigenlijk waanzin. Misschien ook daarom dat de Zwitsers meer werken met (gedetailleerde) bouwvoorschriften op niveau van de bouwonderdelen en daar dan aannames over doen. Ze moeten de norm immers voor iedereen een beetje "gelijk" kunnen houden. Een land/situatie-afhankelijk compromis ?

G

de SIA is inderdaad niet bedoeld om passiefhuizen te beoordelen, daarvoor heb je de minergie-P software voor, te vergelijken met onze PHPP.  maar toch weer een beetje anders. 

en ja, de norm zal zo'n beetje de grootste gemene deler zijn neem ik aan.