Ijskelder maken

Hallo iedereen,

Ondertussen 11 jaar geleden een lage energiewoning gebouwd zonder kelder. Nu hebben we veel dingen te bewaren waar we niet echt een goede plaats voor hebben. Daarom dachten we om een ijskelder te bouwen en daarin een aantal dingen koel te kunnen bewaren. (we hebben veel fruit, groeten, etc).

Opbouw :

  • 1 meter diep in de grond met stapelstenen (soort duplo stenen in beton, die kunnen eventueel nog gerecupeerd worden)
  •  kelderhoogte 2 meter met 1 meter aarde er bovenop, dus dan kom je 2 meter boven de grond.
  • aangezien de stenen gestapeld worden in een rechthoek, kan ik terhoogte van de deur, 1 rij stapelstenen plaatsen om water tegen te houden aan de deur.
  • de vloer, een dikkebetonplaat die het geheel kan dragen, groter dan het geheel om ervoor te zorgen dat het geheel niet naar boven komt.
  • het dak ofwel beton ofwel in het hout (weet ik nog niet)
  • het geheel "omwikkelen"; vloer, zijkanten en dak voorzien van een ondoorlaatbare folie (rhepanol) aan de buitenkant.
  • het geheel zou rechthoekig zijn op de ééne zijkant de deur op de andere zijkant bovenaan een pijpje naar buiten voor luchtcirculatie.

Graag eventjes uitwisselen hierover :

  • Is het idee algemeen haalbaar ?
  • Zijn er zaken waarmee ik zeker nog moet rekening houden ?
  • Zijn er eventueel betere manier van werken, opbouw ?
  • Is het omwikkelen van het geheel haalbaar ? Welke materialen zijn daarvoor eventueel beter ?

Alvast bedankt voor jullie reacties.

Groeten,

Guido

 

Reacties

Je bedoelt waarschijnlijk een voorraadkelder. Een ijskelder diende vroeger om ijs in te bewaren. 

Een voorraadkelder moet je op een voldoende lage temperatuur krijgen en houden. Hoe denk je dat te doen met een half bovengronds bouwwerk ? 

Heb je aan isolatie gedacht ? 

Kan een prefab kelder geen oplossing zijn ?

Beste Dirk,

Het is wellicht niet in alle streken hetzelfde maar in onze contreien was een ijskelder wel degelijk bedoeld om etenswaren minstens de winter door te bewaren. Die ijskelders waren ook typisch half ondergronds gemaakt, ongeveer de helft was ingegraven in de grond en de andere helft werd bovengronds met een gewelf afgewerkt. Op en rond dat gewelf werd dan een heuvel gemaakt zodat ook die helf in feite ondergronds zat.

Het grootste deel van die ijskelder werd gevuld met zo veel mogelijk ijs en daarrond/ daarin/ daarop (juiste manier ken ik niet) werden dan de te bewaren levensmiddelen geschikt.

In feite was dit de voorloper van de moderne ijskast. 

Ik weet niet of het de bedoeling is om zulk soort ijskelder met dat doel te maken. Als het simpelweg de bedoeling is om een koele kelder te hebben (rond de 12° zomer en winter) dan kan je dat wellicht bekomen zonder er ijs in te stapelen. In Polen heb ik dat soort buitenkelders wel vaker gezien.

1m onder de grond, 1 meter boven de grond en dan 1 m grond erop; in denk dat je zo en koel in de zomer kan hebben en geen vriestemperatuur in de winter.
Bovenkant eventueel isoleren, ondergrond beter niet (je wil de relatieve warmte ervan in de winter en de koelte in de zomer).

Wel zal je ook iets moeten bedenken voor ventilatie. In de winter geen probleem; in de zomer uitdaging wegen kans op condens.

Walter

Bedankt voor jullie reactie, Dirk, Charles en Walter,

Ik heb eveneens ook al aan een prefab kelder gedacht doch het gat zit steeds aan de bovenkant ipv de zijkant. Dus dit zou je moeten veranderen, het slijpen in de kelder maakt deze minder stevig daar is hij niet voorzien en het feit dat de bodem evengroot is als het dak heb je volgens het risico dat deze naar bovenkomt bij hoge waterstand.

Volgens de info die ik gelezen heb, zou dit inderdaad zowel in de zomer als winter koel moeten zijn zonder vriestemperatuur. De isolatie op het dak lijkt me een zeer goed idee en de condens een goede opmerking. Ik hou er zeker rekening mee.

Alle reacties zijn zeker welkom.

Guido

 

 

Op 1 meter diepte schommelt de temperatuur van de bodem in België tussen ongeveer 3 graden in de winter en 16 graden in de zomer. Niet echt geschikt om langdurig groenten en fruit te bewaren. 

 

Het verschil tussen een voorraadkelder en een ijskelder is dat die laatste ijs (of sneeuw) bevat als "koudebron" waardoor men constant koele temperaturen kan verkrijgen. 

 

Volgens mij is de beste (en waarschijnlijk ook de goedkoopste) moderne manier gewoon het bovengronds bouwen van een goed geïsoleerde kamer en daarin gedurende de winter een voorraad ijs stockeren of gewoon een koelgroep in plaatsen.

Dirk,

Wat zou jouw doeltemperatuur dan zijn?

Walter

Walter, dat hangt af van wat je wil stockeren. Iedere groente en fruit heeft zijn ideale bewaartemperatuur. Appels bewaren het best op 2 graden, meen ik me te herinneren. Met een ijs- of sneeuwvoorraadje zou je inventief te werk kunnen gaan door bepaalde groenten en fruit dichter of verder van die koudebron te plaatsen, in functie van hun ideale bewaartemperatuur.

Dat is idd een goede opmerking. Als privé persoon een hele kamer op 2 graden houden is niet evident.

Maar als topicstarter zijn doel is enkel keldertemperatuur te houden - net boven vriespunt winter en zomer tot een 12 graden - is zijn opbouw voorstel wel een optie.
Extra Lang bewaren van de groenten fruit in zomer zal moeilijk zijn. Wil je die 2 graden het hele jaar door beter een diepvriezer plaatsen...

Walter

Walter

 

Groenten en fruit lang en zo vers mogelijk bewaren heeft alles te maken met een zo ideaal mogelijk gekozen lage temperatuur. Mensen kopen daartoe een ijskast en diepvriezer. Maar soms is een gewone ijskast of diepvriezer te klein. De koelruimte vergroten houdt echter, per definitie, in dat men meer op de juiste bewaartemperatuur moet gaan letten, juist omwille van de grotere hoeveelheden.

 

Volgens mij is het goed mogelijk om een grotere koelkamer voldoende koud te houden met x aantal kubieke meters ijs of sneeuw die dan in de winter moeten verzameld worden.   

 

Vergeet ook niet een afvoer te voorzien voor je smeltwater.

Voorraadkamer is een betere benaming, voor m'n doel. Ik heb niet de intentie om ijs in de "voorraadkamer" te gebruiken. Als we erin slagen om ons fruit de winter door en een stuk na de winter te bewaren ben ik zeer tevreden.  Ik denk dus dat het een goed idee is om zowel bovenaan als de zijkanten te isoleren, zodoende dat alleen de vloer voor de koeling of warmte zorgt. Dit zal vermoedelijk dan zorgen voor een iets constantere binnen temperatuur. Het bovengronds plaatsen is natuurlijk ook een optie, doch dan zit je natuurlijk wel met electriciteitverbruik, zeker voor grotere ruimtes in de zomer. In ieder geval het lijkt me wel interessant om het eens te proberen... Waterafvoer lijkt me niet zo evident, het enige wat haalbaar lijkt; is gewoon een klein putje in de vloer.

dirk

die 16 graden lijkt mij aan de hoge kant, zeker onder een ijs/voorraadkelder, omdat de grond niet direct aan zon en regen is blootgesteld. 

maar ik zou, indien mogelijk de kelder nog een halve meter dieper maken, en ook de wanden isoleren, zodat de warmte/koude niet via de zijwanden de kelder beïnvloed.  en dan denk ik dat je zonder energie je kelder op een redelijke temperatuur houdt.

Bedant Hans en Dirk,

Dieper zal geen probleem zijn vermoed ik. Ik ga rekening houden met al jullie opmerkingen. Hopelijk krijg ik deze wel waterdicht door afdichting langs de buitenkant te plaatsen rondom rond. Daar heb ik wel een beetje schrik van. De intentie is wel om na het bouwen feedback te geven over gebruik en temperatuur.

Hans, die 16 graden heb ik gewoon van een officiële tabel van Vlaanderen. Volgens die tabel zou de bodemtemperatuur op 1 augustus op 1 meter diepte ongeveer 16 graden zijn. Op 2 meter diepte ongeveer 13 graden.

 

Echter acht ik het onmogelijk dat de vloer van zo’n half geïsoleerde voorraadkelder voldoende warmte kan onttrekken om alles op de genoemde, gewenste lage bodemtemperatuur te krijgen. En dan zal, gedurende de warmere periodes, zo’n voorraadkamer zeker een aantal graden warmer zijn dan de bodem onder die voorraadkelder. 

 

Wat dieper graven betreft. Dat is niet altijd mogelijk. Veel voorraadkelders in Vlaanderen werden ondiep ingegraven om binnendringend grondwater te vermijden en, in het geval van ijskelders, het smeltwater te laten weglopen. 

 

Ikzelf begin steeds meer voorstander te worden van een gewoon bovengronds geplaatste, erg goed geïsoleerde koelruimte, die “actief” gekoeld wordt door een hoeveelheid geoogst ijs, of door een kleine koelgroep.

Die 16° lijken mij, zonder ijs, ook een realistische aanname. Dit is ook al een zeer nuttige temperatuur voor een koelruimte 

Dieper graven was inderdaad om de door Dirk genoemde redenen niet gebruikelijk en vandaar ook dat er steeds een heuvel werd gevormd om de kelder nog wat meer aan de buitentemperatuur te onttrekken.

Volledig bovengronds is wellicht een pak gemakkelijker maar half ondergronds lijkt mij toch ook een boel (vooral esthetische) voordelen te hebben. Ik zie dan in mijn verbeelding al zo'n met groen begroeide heuvel voor me en dat lijkt me aangenamer dan een soort bunker in de tuin.

dirk, ik zou de wanden dan ook degelijk isoleren, en voldoende diep, zodat de invloed van de vloer groter wordt dan die van de overige wanden.  ergens heeft iemand gesuggereerd om een prefabkelder te gebruiken, vind in een goed idee.  die zijn vanuit de fabriek waterdicht uitgevoerd, kan je dus gerust wat dieper plaatsen.  die dan rondom isoleren met geïsoleerd dak erop en dan voldoende grond erop.  condenswater zal je dan moeten wegpompen als het niet vgravitair kan afvloeien.  het zal er natuurlijk niet zo koud zijn als in een koelkast, maar je zou op die manier een redelijk goede lowtech oplossing hebben.  en wil je deze wat kouder, zal je maar weinig energie nodig hebben om deze nog wat verder te koelen.

en zoals charel al aanhaalde, zo'n heuveltje in de tuin ziet er heel wat attractiever uit.

Zo'n prefabkelder halfondergronds lijkt mij een goed idee, moest mijn tuin niet zo ontoegankelijk zijn voor levering en plaatsing van zoiets, ik zou het voor mezelf nu al overwegen, ik ben getriggerd door Guido's idee van een buitenkelder.

tja, 't zal niet overal lukken, zo'n prefabkelder weegt snel 5 ton en meer.  maar je kan die natuurlijk ook op de klassieke manier maken in metselwerk of ter plaatse gestort beton, maar da's natuurlijk veel meer werk.

Dag Guido

Ik speel met hetzelfde idee en ben super nieuwsgierig hoe het is afgelopen met je project.

Is het gelukt?

En kan je nog tips meegeven?

mvg

Carmen

Dag Carmen,

Het is gelukt, ik ga deze zomer deze van binnen afwerken, de begroeing over de put is  nog aan het groeien ;-)

Hij zit ongeveer 1 à 1,5 meter onder grond denk ik, het grondwater komt hier hoog dus ik heb enkele trapjes in de kelder gemaakt. Hij is geisoleerd aan de buitenkant en moet nog een kleine aanpassing doen aan de  deur. Het grondwater komt hier zeer hoog in de winter. De deur moet nog geïsoleerd worden maar ik kan wel dit zeggen, de temperatuur binnen gaat niet onder de 7 graden, ook niet bij voorlaatste winter toen het meer dan 1 week vroor. In de zomer als de temperatuur extreem boven de 40 graden, dan was de kelder rond de 22 graden. Ik vermoed dat deze temperaturen nog zullen verbeteren als de begroeing ok is en als de deur eveneens is geisoleerd. Als het boven de 40 graden is dan krijg ik wel condens in de kelder, maar dat is overmijdelijk vrees ik.  Ik heb veel info verzameld, ik zal deze dit jaar hopelijk eens voor iedereen beschikbaar stellen. Als je nog meer info wenst contacteer me gerust, je bent zeker welkom of stel je vraag gerust.

Gr,

Guido