Isoleren zonder spouwmuur

Het Ecobouwers forum is vernieuwd en verbeterd, daarom is deze discussie afgesloten. Je kunt hier niet meer reageren. Je kan deze vraag opnieuw stellen, of vragen aan de beheerder van Ecobouwers om deze discussie opnieuw te openen als een nieuwe vraag.

Ik heb een rijwoning gekocht van bouwjaar 1902, waar geen spouwmuren in zitten. Er is bovendien overal enkel glas. Het huidig EPC certificaat heeft een waarde van 435. Ik plan grondig te renoveren (nieuw dak, nieuwe ramen, vloerisolatie etc), maar heb een probleem voor de muren:

- de voorgevel is beschermd als stadgezicht dus van buitenaf kan ik niet isoleren. Welke opties heb ik voor isolatie van langs binnenkant? De plafonds hebben moulures dus een dikke laag isolatie langs binnenkant zal hierop effect hebben.

- voor de achtergevel zou ik bij voorkeur van buitenaf isoleren (aangezien ik dan niet aan die moulures moet raken). Wat is mijn beste optie? En heb ik hiervoor een bouwvergunning nodig?

erg bedankt voor jullie advies!

Reacties

Je kan dus probleemloos het grootste deel van de woning optimaal isoleren, de achtergevel, het dak, de ramen en de vloeren.

Voor de voorgevel moet je eens nagaan hoe de verhouding in oppervlaktes tussen de muren en de ramen is, alsook de dikte en de opbouw van de muren. Afhankelijk daarvan loont het misschien niet zozeer de moeite om hiervoor nog complexe ingrepen te doen.

Bedankt Charel.

De voorgevel is tevens de zonnekant en in de voorkamer komt eigenlijk de keuken na de renovatie dus dat kan dan misschien zonder isolatie. Zo kan ik natuurlijk ook de charme van de ruimtes behouden. Ik kijk na hoe dik de muur in de voorgevel is.

Indien ik de voorgevel niet isoleer, is het dan aangeraden om voor 3-dubbel glas te gaan (verlies door koudebruggen & condens etc) op de voorkant?

En voor buitenisolatie aan een achtergevel, is daarvoor een bouwvergunning nodig? En welke werkwijze/ welk materiaal raad je hiervoor aan?

Ik zou voor zo goed mogelijk isolerende ramen gaan.

In principe is het wel zo dat eventueel condensvocht zich vormt op de koudste vlakken. Nu is het enkel glas het koudste vlak, na vervanging hiervan door driedubbel glas zal de muur het koudste vlak zijn en zou je daar condensatie kunnen krijgen.

Maar dat kan je dan weer vermijden door een goed en constant werkend ventilatiesysteem te voorzien, iets wat ik sowieso al zou voorzien, dus niet enkel om eventuele condensatie te voorkomen. Dat laatste is dan mooi meegenomen.

Isoleren van een buitengevel is geen strukturele aanpassing van de woning, dus geen bouwvergunnig nodig.

Tientallen werkwijzes zijn mogelijk. Ik zou eerst denken aan bepleisterbare houtwolplaten met daarop een crépibezetting. Dat lijkt mij de meest economische en meest ecologische oplossing. Verder is het ook een kwestie van smaak.

Tempurierung lijkt mij hier ideaal. Geen isolatie in je gevel, maar de muur droog houden, waardoor die veel beter gaat isoleren.

Google er maar eens op. Helaas weinig info in het Nederlands.

Bedankt voor de tip, na wat googlen vond ik een interessante getuigenis van 2012. Heeft iemand hier recentere ervaring mee? Of iemand die het systeem al in gebruik heeft en de pro's en con's aan de lijve heeft ondervonden? In sommige reacties lees ik nl dat het vermogen soms onvoldoende sterk is. Er is in mijn huis ook geen CV dus met tempurierung zou ik misschien beiden kunnen combinereren (cv / radiatoren overbodig).

ik had ook een aantal extra vragen & bedenkingen:

- gebruik van koperen buizen: kan dit ook met leidingen a la die van vloerverwarming? Kunnen deze recthstreeks tegen baksteen geplaatst worden? Wat is het effect op schilderijen etc aan de muur?

- is er een installateur in Belgie? Wat is de geschatte kostprijs per m3? Kan het water verwarmd worden door een zonnenboiler?

- ik vond ook als alternatief kim-verwarming? Heeft iemand hier ervaring mee?

Uit interesse heb ik zelf wat zitten googlen. Voor zover ik heb verstaan is het grotendeels de bedoeling om vooral de muren warm te houden zodat die beter isoleren, niet om het als hoofd te gebruiken. Maar het kan wel de hoofdverwarming al eens vervangen. Dus voorzie best een back-up voor moest het systeem toch niet voldoende warmte geven op piekmomenten.

 

Over uw bedenkingen:

- bij vloerverwarming gebruikt men kunststof buizen en werkt men op lage temperaturen. Bij temperirung werkt men op veel hogere temperaturen. Ik dacht dat de kunststof buizen niet worden gebruikt voor temperirung omdat die op die temperatuur minder presteren dan koperen buizen. Als het gaat over de verwerking, er bestaan flexibele koperbuizen.

- voor zover ik heb gezien worden die gewoon tegen de binnengevallen geplaatst, dus volgens mij kan dat gerust tegen de steen. Bij sommige wordt het zelfs gedeeltelijk in de muur gestoken.

- het effect op schilderijen weet ik niet, allessinds denk ik dat men die best weg houdt van die buizen omdat dat een sterke temperatuursshock en schommeling geeft in het kader waardoor dat gaat leven en dan zal het schilderij wel naar de Filistijnen zijn na een tijd. Dus plaats het dan boven of tussen de buizen zou ik dan denken.

- ik ken geen enkele installateur allessinds

- en de Kim-verwarming is de elektrische variant van de temperirung (die werkt op warm water). Elektriciteit van het net is niet zo ecologisch, dus u zou dan al zonnepanelen moeten leggen om het een groen tintje te geven. Misschien dat het makkelijker weg te werken is. Maar ik zou het vergelijken zoals elektrische en warmwater vloerverwarming.

 

Wat ik me dan wel afvraag is men dan niet gewoon muurverwarming kan voorzien ipv de muur op te warmen met 3 stroken buizen. Natuurlijk is het nadeel van het idee van muurverwarming dat dat alle warmte moet leveren voor de woning, terwijl temperirung nu net vooral de warmte moet leven om de muren droog genoeg te houden zodat ze beter isoleren. En dat daardoor het systeem van temperirung iets minder energie nodig heeft dan muurverwarming omdat de extra verwarming niet rechtstreeks aan de muur komt en zo rechtstreeks wordt afgevoerd. Maar misschien zijn beide systemen energetisch evengoed, en dan lijkt me muurverwarming beter vanwege de gelijkmatige verdeling over het vlak.

Nog een mogelijk nadeel van muurverwarming is dat die dan werkt met lagere temperaturen. Op zich een voordeel voor de ketel, maar misschien een nadeel naar opstijgend vocht toe dat bij temperirung wordt tegengehouden/verwijdert door een buis op vloerniveau met een temperatuur van 60-70°.

Ik weet niet of Robin de actieve verwarming van die muur bedoelde. Ik dacht eerder aan enkel zo droog mogelijk houden van de muur, aan de binnenkant door een goed ventilatiesysteem en aan de buitenkant door een eventuele hydrofobering aan te brengen.

Koperbuizen geven idd het beste resultaat. Met vloerverwarmingsbuizen zou je nog hoger in temperatuur moeten gaan.
Ideaal is de buizen in de muur plaatsen (geul schijven/kappen). Meest betaalbaar is doe het zelf, gezien de vele arbeidsuren.

Muurverwarming geeft absoluut niet hetzelfde effect.
Een volle muur op de grond, zal relatief veel vocht bevatten onderaan (opstijgend vocht + regen die in de gevel is getrokken). Vandaar de buizen beneden en de hogere temperatuur.

Een interessant project met veel praktische info en foto's: http://www.ecologieforum.eu/viewtopic.php?f=3&t=2825

Charel, daarmee hou je de muur niet droog als die op volle grond staat.
Actief is in zo’n geval best.

Wat betreft schilderijen: het binnenklimaat zal sterk verbeteren (minder vochtig en minder temperatuurschommelingen). Er zal ook geen zeer warme lucht aan de schilderijen passeren.

In Duitsland wordt dit vaak gedaan in musea en kastelen. Ik ben een paar jaar terug in een kasteel geweest die zo op temperatuur werd gehouden. Zeer aangenaam binnenklimaat en absoluut niet muf.

Robin,

Uiteraard hou je hiermee geen opstijgend vocht tegen. Daarvoor moet je simpelweg een vochtkering aanbrengen moest die nog niet aanwezig zijn.

En dus: opstijgend vocht stoppen door een waterkering onderaan, doorslaand vocht stoppen door een hydrofoboring aan de buitenkant en eventueel condensvocht aan de binnenkant vermijden door een ventilatiesysteem volgens de normen. Dan nog isolerend glas en schrijnwerk. Het zijn alle drie ingrepen die geen afbreuk gaan doen aan de esthetische kwaliteit van de (beschermde) gevel, zowel binnen als buiten.

Ik begrijp nu wat je bedoelde met tempurierung. Maar dat lijkt mij ver van een ecologische of economische oplossing. Als je zo een massieve manier moet gaan opwarmen, hoeveel warmteverlies heb je dan wel niet naar buiten toe? En het is toch de bedoeling dat het warmteverlies wordt tegengegaan?

Bedankt voor jullie reacties. ik heb intussen contact opgenoment met Frank Scholtens, die op het ecologieforum uitgebreid relaas doet over zijn verbouwingswerken. Hij is heel tevreden over het systeem.

Eigenlijk denk ik over het volgende na: 

- het huis (rijhuis) heeft dus geen spouwmuren en is niet geisoleerd. Er is overal enkel glas, geen centrale verwarming en er staat een gasstoof in elke ruimte. Er zijn 4 bouwlagen (soussol, gelijkvloers, 1e & 2e verdieping) + een (niet geïsoleerde) zolder. Elke verdieping is ongeveer 40 m2, betaat uit een voorkamer (15 m2), een trappenhal (5 m2) en een achterkamer (20 m2). De voorkant heeft als orientatie Zuid-Oost, de achterkant Noord-West. Er is een schouw in alle achterkamers. De muren zijn droog.

- Op het gelijkvloers plan ik in de voorkamer de keuken te installeren en in de achterkamer de living. Op de 1e& en 2e verdieping plan ik telkens 2 slaapkamers met een gedeelde (kleine) badkamer tussen de 2 kamers in (toegankelijk via de 2 slaapkamers met een schuifdeur). Daardoor staat de badkamer centraal in het huis geplaatst (niet aan een buitenmuur), hetgeen vanuit warmtestandpunt beter is.

- De achtergevel is dus de regenkant.

 

Qua isolatie & centrale verwarming & verwarmingsbron:

- kan ik tempuriering enkel in de achtergevel installeren of is het aangeraden die op alle wanden te plaatsen? Indien ik bijkomend een gashaard installeer in de living (dus geen extra verwarming in de keuken), zou dit voldoende zijn om ook de keuken te verwarmen?

- voor de slaapkamers: zou tempuriering alleen voldoende warmte genereren?

- kan een zonneboiler voldoende warmte genereren om het tempurieringssysteem aan te sturen?

- eenmaal de muren "op temperatuur", mag/kan de warmte in de muren verminderen?

 

 

De temperierung in Stunzel is eigenlijk geen zuivere temperierung meer, maar een soort XXL-versie omdat de gebruiker ook comfort-temperaturen wilde halen met één en hetzelfde systeem.

 

Een zuivere temperierung houdt de muren net droog zodat ze een optimum bereiken wat betreft aangevoerde warmte versus verliezen/schade/onderhoudskosten.

Dat optimum gaat terug op het feit dat (steenachtige)poreuze materialen een groot verschil in warmtedoorgang kennen naargelang vochtigheidsgraad. Zie  bijvoorbeeld het werk van Cammerer daarvoor:  http://www.beyer-energietechnik.de/images/cammerer-diagramm_668.jpg

De buitenmuren voorbij dit optimum verwarmen gaat uiteraard gepaard met extra warmteverliezen en is daarom niet optimaal. 

Beter was bijvoorbeeld om die "extra" vermogens toe te voeren aan (bepaalde) binnenmuren of een lokale verwarming die pas aangaat bij aanwezigheid (Stunzel is een vakantiewonig)

 

Dient daarbij ook wel opgemerkt dat Stunzel een vakwerkbouw betreft (is een nadeel) en dat het vakwerk opgevuld werd met bimsstenen (is een voordeel want bimsstenen hebben een enorm groot verschil in isolerend vermogen tussen nat versus droog)

 

Best eerst het systeem eerst in de basis bestuderen, zoals uiteengezet door Grosseschmidt.

In geval van volle baksteenmuren, heb je best ook behoorlijk dikke muren voor dit systeem.

http://www.temperierung.net/sites/default/files/Klima_in_Museen-The_Tem…

 

Comfortwarmte best anders regelen dan in Stunzel.

 

 QUOTE: eenmaal de muren "op temperatuur", mag/kan de warmte in de muren verminderen?

In principe wordt de temperierung op retourtemperatuur geregeld. Dwz het is in enige mate zelfregelend: eenmaal de getemperierde zone droog en optemperatuur stijgt de retourtemperatuur en wordt er minder water aangevoerd.

 

G