Keuze verwarmingssysteem voor LEW

Het Ecobouwers forum is vernieuwd en verbeterd, daarom is deze discussie afgesloten. Je kunt hier niet meer reageren. Je kan deze vraag opnieuw stellen, of vragen aan de beheerder van Ecobouwers om deze discussie opnieuw te openen als een nieuwe vraag.

Beste forumleden,

 

Na een tijdje zie ik door het bos de bomen niet meer.

Wij gaan een LEW bouwen en ik denk dat het beste systeem naar ecologie, energieverbruik en kosten de volgende configuratie is:

Ventilatie: systeem D met warmterecuperatie

Verwarming: HR gasketel met groot buffervat (buffervat met meerdere spiralen om later eventueel een zonnecollector op aan te sluiten)

Afgiftetoestellen verwarming:

              - beneden vloerverwarming

              - slaapkamers boven: geen verwarming, misschien wel buizen leggen voor eventueel radiatoren later

               - badkamer boven: vloerverwarming of radiator

verwarming voor SWW: via buffervat van de verwarming

Extra maatregelen: douche WW, een extra schouw voorzien om later eventueel een houtkachel te plaatsen

en géén PV panelen tenzij er een mogelijkheid bestaat om autonoom te werken (toekomst?)

PS: we zijn een gezin met 5 personen

Kan iemand zeggen of dit een goede kombinatie is? of sla ik de bal helemaal mis?

 

 

Reacties

Bespaar je maar die buizen voor verwarming in de kamers. In een LEW en PH heb je deze zeker nooit nodig.

5 personen = zeker DWW: goede keuze dus. Die haal je er snel uit (financieel dan hé ;-) ).

Met het huidige interessante premiestelsel zou ik proberen die collectoren meteen mee te nemen in de bouwwerken (misschien vlak voor je het huis gaat bewonen).

Robin, niet té snel verwarming op de kamers annuleren hoor.

In een LEW zou ik zeker iets voorzien.

Wijzelf hebben K19 met overal vvw en ik ben toch dik tevreden dat er boven vvw ligt.

Een kinderkamer is ook studeer en speelruimte en dan wil je het daar toch graag ook kunnen verwarmen van basis 19 naar 21° bvb.

Ik vond het de kost ook niet eerlijk gezegd.

Als je een optimum wilt naar kosten, ecologie en energieverbruik dan zou ik de volgende maatregelen nemen:

 

- een kleine en compacte woning gebouwd in HSB (maximaal 200m², geen kelder en kamers onder schuine dak)

- isolatie met cellulose/houtvezel (vloer op EPS), isolatiediktes 20-20-25cm (vloer-gevel-dak)

- vloerverwarming beneden en boven

- een kleine gasketel met doorstromer (naverwarming van SWW)

- zonneboiler met 2 spiralen (zonnecollector en SWW)

- ventilatiesysteem C+ (goedkoper en lager stroomverbruik)

- 1.1-glas in houten kozijnen georiënteerd op het zuiden en voorzien van zonwering

Wat noem je LEW?  Heb je een streef K-peil, E-waarde?  Waarom lukt het niet met architect uit deze vraagstelling te komen?  Wat stelt hij/zij voor?

Ik mis in je rijtje voor beste keuze 'comfort' als keuze reden.   

Wat je zeker niet moet doen is een systeem op 2 temperaturen voorzien.  Dus ofwel werk je overal met radiatoren ofwel met vloerverwarming.  Nooit beide (is duur in installatie en regeltechnisch altijd te veel een compromi).  

Je benadering lijkt me verder ok: 

Een paar opmerkingen: naast schouw voor kachel, ook luchttoevoer voor kachel voorzien. In een modern huis, mag kachel geen lucht van de ruimte nemen en moet die lucht rechtstreeks van buiten nemen.  

Volgens mij is de 'eventueel later radiator' een halfslachtige oplossing.  De kostprijs om nu 4 radiators te hangen is vrij laag.  'Later' om er dan een installateur bij de halen wordt direct veel duurder.  Wil je ergens 1000 Euro besparen in je bouw, zijn er betere plaatsen om dat te doen. 

Is overal vv je te duur, beter overschakelen op overal radiatoren.  Maar in LEW, is vv dikwijls maar evenduur als radiator verwarming.  Enige extra kost is een duurdere vloeropbouw op verdieping (die je dan ook nog geluidscomfort brengt).  

Ik ben in ieder geval zeer gelukkig dat er ook in slaapkamers vv is; dat geeft enerzijds best een aangenaam extra comfort en maakt de slaapkamers veel meer dan enkel slaapkamers.  Zonder de verwarming zou ik de slaapkamers gewoon te dure m2 vinden met te weinig opties voor gebruik.  Ik zie niet in waarom je enerzijds een kamer zou gebruiken enkel om te slapen, anderzijds waarom je daar niet hetzelfde comfort als in leefruimte wil.  Merk op dat zonder je verwarming in slaapkamers de gemiddelde temperatuur in huis misschien 20°C is, met verwarming in slaapkamers misschien 21°C; in verbruik scheelt het dus zeer weinig ook slaapkamers te verwarmen.  Uiteindelijk doordat je de slaapkamers niet verwarmt krijg je veel warmteoverdracht van verwarmde ruimtes naar de koudere slaapkamers (hou blijven die anders warm).  Het enige wat dan overblijft is een klein comfort verschil.  Zelf zou ik het beter vinden van overal radiatorverwarming te hebben dan enkel in leefruimte vloerverwarming.  Uiteindelijk heb je de grootste comfort winst doordat je LEW bouwt.  Vloerverwarming is maar een klein extraatje in comfort.  

Merk nog op dat het niet is omdat je verwarming hebt op de slaapkamers, dat je ze ook moet opzetten.  

Wil je echt energie besparen door slaapkamers niet te verwarmen, moet je ze wel isoleren van de rest van de woning.  

Walter

 

waarom zou je niet zelfde comfort willen in 'kamers' als in leefruimte?  Een kamer wordt misschien ooit bureau ruimte, hobby kamer, studeerkamer, tv kamer, muziek riumte...

Verwarming in slaapkamers vraagt niet veel extra energie.  Buiten de investeringskost zie ik geen reden om de verwarming links te laten.  Daarnaast denk ik dat je huis veel meer in waarde daalt door de verwarming niet te voorzien dan de kost van de verwarming.  

Walter

 

 

Volgens Ingir zou het ventilatiesysteem C+ minder duur zijn (is een feit) en minder stroom verbruiken. Dit laatste is juist als men louter het elektriciteitsverbruik telt. Maar de koude die men met C+ rechtstreeks binnenlaat moet mee in de energiebalans komen. En ook in de comfortbalans, hetgeen toch niet te onderschatten is.

 

Er zijn personen die goed overweg kunnen met het systeem C+. Maar dan moet men weet hebben van preciese regelingen: deuren open, roosters op het juiste moment min of meer toedoen, extractieventilator sterk genoeg kiezen, enz. Het is een feit dat het systeem C (C+) te zeer afhankelijk is van de weersomstandigheden, ondanks het geloof dat de ventilator dit probleem zou regelen. Weet dan dat het grootste deel van de extractielucht (+/- 50 m³/h) die langs de badkamer boven naar buiten gaat van beneden afkomstig is. De ventilatie van de slaapkamers boven gebeurt vooral door dwarsventilatie, die vermindert wanneer de slaapkamerdeuren gesloten blijven.

 

Als men deel uitmaakt van de grote groep van personen ie ongevoelig zijn aan de luchtkwaliteit, dan is er minder probleem. Blijft het groot energieverlies, dat bijlange niet gecompenseerd wordt door het meerverbruik van de tweede ventilator, bijzonder als de debieten juist zijn afgesteld.

Ingir,

 

Bedankt voor de tips.

wat bedoel je met kleine gasketel met doorstromer, is dit een gasketel die opspringt op het moment dat je warm water vraagt? Welke functie heeft dan het watervat nog, en hoe gaat dat dan met de vloerverwarming? Heb je daar een schema van? Want ik ben nog niet goed thuis in verwarmingssystemen.

We willen 20 cm isolatie (glas- of rotswol) plaatsen + 14cm cellenbeton.

glas 1.1, komen we dan toe met dubbelglas of moet dat 3-voudig glas zijn?

Walter,

bedankt voor de reactie.

VV boven op slaapkamers is mogelijk, maar ik dacht dat radiatoren sneller warmte geven dan VV, wanneer je dan boven wil studeren, hoelang duurt het dan dat het daar bv. 20° is?

Geen idee: de verwarming gaat nooit uit.  

In praktijk in LEW: ofwel kies je om de verwarming aan te zetten voor vele dagen, ofwel gaat de verwarming niet aan.  Eens je de verwarming aanzet, is het er een uur later de temperatuur die je wil.  Maar nadien blijft het ook nog zeer lang zo warm, ook als je de verwarming zou uitzetten.  En daarom kan je die verwarming net zo goed aanlaten.  

Hier thuis gaat de verwarming eens het geen 22°C meer is in leefruimte aan (dit jaar ergens eind september) en ergens begin april of einde maart gaat de verwarming uit.  Verder raken we nergens iets aan verwarming.  We zetten verwarming niet aan of uit, zetten niets warmer of kouder.  8 jaar geleden is het 1 keer in geregeld en sindsdien is er nauwelijks behoefte iets te wijzigen (enkel klein beetje spelen met temperatuur op kinderkamers).  We hebben ook geen enkele thermostaat in huis.  De verwarming draait gewoon 24 op 24.  Het is altijd overal zowat even warm (zon geeft soms wat extra).  

Daarom heb je in de praktijk geen nood aan 'snel' verwarmen.  Dat geldt ook voor de badkamer trouwens.  Die is altijd even warm en klaar voor gebruik.  

Walter

Het 1.1-glas is dubbel glas, met kleine ramen op het noorden en grote (en niet te grote) ramen op het zuiden beperk je het warmteverlies via de ramen en maak je zo goed mogelijk gebruik van zonnewarmte. Je gevelisolatie is dik genoeg, voor het dak zou je dan naar zo'n 28cm minerale wol moeten gaan.

 

Een gasketel met doorstromer verwarmt zowel cv als SWW voor zover nodig. Het SWW wordt eventueel eerst voorverwarmd in de D-WTW om daarna door de bovenste spiraal van de zonneboiler te stromen. Afhankelijk van de afgegeven zonnewarmte wordt het SWW hier verder opgewarmd. Tenslotte gaat het water naar de gasketel waar de aanvoertemperatuur gemeten wordt en afhankelijk hiervan wordt de ketel ingeschakeld en wordt de modulatie afgestemd op de aanvoertemperatuur. Bij een doorstromer zal de ketel in principe elke keer aanspringen als de warmwaterkraan geopend wordt, behalve als de zonneboiler warm genoeg is om het SWW voldoende voor te verwarmen.

 

De zonneboiler is gevuld met cv-water, het water stroomt van de ketel eerst naar de vloerverwarming en de retour loopt via de zonneboiler (halverwege de boiler in en onderin eruit) om vervolgens naar de retour van de ketel te stromen. Daar wordt het cv-water naverwarmd als dat nodig is.

 

 

Ingir,

 

Goed, ik heb geprobeerd het te volgen, maar dat is niet zo éénvoudig. Is er daar geen schema voor dat ik ergens kan downloaden?

Dan zal ik het misschien beter begrijpen.

 

Michel

Walter,

 

Wij slapen graag in een iets frissere kamer, kan je dan 's nachts de raam op een kier zetten, of is dat uit den boze? Of moet je dan altijd in en warme slaapkamer slapen?

natuurlijk kan je raam open zetten. Maar waarom zou je dat doen?

Bedoel je een frisse kamer of een goed verluchte kamer?  En hoe warm was het in je kamer tijdens de zomer?  21°C?

 

Walter

Ik bedoel met fris een koelere kamer. Niet alleen in de zomer, maar ook nu in oktober of in de winter.  Ik dacht meer aan een 18°C in de slaapkamers.

Ik begrijp zeer goed dat het in de zomer soms zeer warm kan worden in huis en dus ook in de slaapkamers. Daar gaan we dan ook zonwering voorzien dmv rolluiken.

 

zeer warm; waarom zou het zeer warm worden?  

Maar volgens mij was het zowat heel de zomer een 21°C op je slaapkamer; 't zou me verbazen als je heel de zomer slecht geslapen hebt.

 

Walter

ik wil vooral zeggen dat de meeste mensen een goed verluchte slaapkamer hebben; dat kan meestal in bestaande woningen alleen als je de venster openzet.  Maar in een moderne woning moet je voor een verluchte kamer de venster niet open zetten; daar zijn andere manieren voor.  

Langs de andere kant slagen de meeste er best in met 21°C goed te slapen; alleen even een knopje omdraaien en dan slaap je heel het jaar met een dun zomerdekbed.  Best aangenaam.   

Langs de andere kant, 18°C kan natuurlijk; maar dan zal je in de zomer moeten koelen, voor de winter zorgen dat je isolatie plaatst in muren en vloeren tss verwarmde ruimtes en slaapkamers.  Anders wordt het in de slaapkamers het grootste deel van het jaar 18°C. En de airco aanzetten om te koelen in de winter is al te gek.

Walter

 

las je die dikte aan rots/glaswol en cellenbeton neemt kom je wellicht aan isolatiewaarden van een passiefhuis. En dan is driedubbelglas of het zogenaamde eatmirrorglas op zijn plaats.
Snel narekenen:

  • R van 20 cm min.wol =  0,2 / 0,035 = 5,71
  • R van C2/400-Ytong  = 0,14 / 0,09 = 1,56 (R van C3/450-Ytong  = 0,14 / 0,12 = 1,17)
  • totale R = 0,17 + beide R-waardes = 7,44 (bij C3/450 is dat nog altijd 7,05 )
    of uitgedrukt in U-waarde = 1/R =  0,134  (bij gebruik van C3/450 wordt  U=0,142)

In de praktijk ga je binnenmuur en buitenmuur nog afwerken en zal je U-waarde dus zeker tussen 0,13 en 0,14 liggen en bij passief moet je onder de 0,15 zitten....
Als je dakisoltie en vloerisolatie ook van dit niveau is zou ik zeker voor driedubbelglas en ventillatie-systeem D gaan... en een eenvoudiger/goedkoper verwarmingssysteem kiezen  voor de koudste dagen. De kleinste gasketel met modulerend vermogen zal volstaan hiervoor en kan jullie van warmwater voorzien in de periode dat de zonneboilerproductie afwezig is....

een LEW betekent dat je maximaal 30 kWh/m²a (netto) geklimatiseerde vloeroppervlakte als verwarmingsbehoefte en koelingsbehoefte mag hebben
(= wettelijke definitie LEW).

ik zie eigenlijk niet goed in hoe je met 20-20-25 cellulose, 1.1-glas en systeem C daaraan zou kunnen geraken ? zal me verbazen.

je zult alleszins tijdens het voorontwerp de nodige berekeningen moeten (laten) maken .
merk op dat je dit niet kunt berekenen via de EPB, aangezien de m² uit de definitie slaat op netto geklimatiseerde vloeroppervlakte, en de EPB enkel rekent met bruto-vloeroppervlakte .

vriendelijke groeten,
Bart Humbeeck

Ik denk dat het wel gaat lukken met systeem C+. Systeem D beperkt het ventilatieverlies door warmte terug te winnen uit de af te voeren lucht, systeem C+ beperkt het verlies door alleen te ventileren als dat nodig is.

"ik zie eigenlijk niet goed in hoe je met 20-20-25 cellulose, 1.1-glas en systeem C daaraan zou kunnen geraken ? zal me verbazen."

Door niet teveel glas te nemen zou ik denken. En het zou me dan ook niets verbazen, zeker niet als het compact gebouwd is.

Carol,

Is dat drievoudige glas dan niet vele vele duurder dan dubbel glas?

Dit is momenteel mijn grootste zorg, dat het veel duurder zal zijn dan gewoon dubbelglas en wat spaar ik dan nog uit?

Het schema ziet er zo uit, schetsmatig dan:

http://imgdump.nl/hosted/c1ad0f1ef44c2fd7dceb43b0c1b7f9a3.jpg

 

als het echt je ambitie is om LEW te bouwen, zul je je keuzes i.v.m. isolatiediktes, beglazing, etc... moeten maken aan de hand van voorontwerp-berekeningen.
zonder die berekeningen sta je eigenlijk nog nergens.
je hebt alleszins steeds de optie om je leidingenspouw nog bijkomend te isoleren, desnoods plaats je een leidingenspouw van CLS 89 mm met bijkomende isolatie 90 mm.

vriendelijke groeten,
Bart Humbeeck

ik heb zelf heatmirrorglas van Eurotherm laten plaatsen... (is niet bij Saint-Gobain, is niet bij Glaverbel te koop)(referentie: hun glas staat op de Zuidpool in de Koningin-Elisabethbasis). Voordeel is dat dit veel compacter is en lichter dan een driedubbele ruit en daardoor de extreem dure zware frames niet behoeft waar driedubbel beroep op doet; want dan had ik 16 nieuwe raamkaders en 4 nieuwe deuren moeten betalen.... (weliswaar telkens +-1m², ik heb op 3 gevels in totaal 25m² glas).  Maar misschien maakt dit niet zoveel prijsverschil uit aangezien u er maar 2 heel grote nodig hebt...

Prijskaartje een 15% duurder voor U=0,66 tegenover voor superisolerend glas met U=1,1
Ik heb geen moment getwijfeld. En na de strenge winter van 2011 het me niet beklaagd.

  • Je mag er je hand opleggen en leg dan eens de hand op superisolerende ruit waarachter het 0° is (standaard winterweer 's nachts): je voelt het, en je zal het zeker voelen bij uw enorme glasoppervlakken... Terwijl ik heb hooguit 3 ruiten van 1m² naast elkaar  en kon nu rustig van 21u tot 03u op mijn laptop+TV bezig zijn die op de venstertablet stond zonder te verkleumen.... IK SPREEK DUS NIET ALLEEN VAN ENERGIEBESPARING MAAR VAN COMFORT VOOR U.  
     
  • Laten we het nu niet over comfort maar over ENERGIEBESPARING hebben. Voor kleinere glasoppervlakken is het verschil tussen beiden in een EPB of PHP-berekening niet zo enorm, maar met 5m² Zuid en een hele glaswand op Noordwest (de overheersende windrichting) zal dit wel verschil maken denk ik.
    Spouwmuren gevuld en van enkelglas naar dit U=0,66-glas gaf me reeds een energiebesparing van 25% op een halve winter (want we waren al 8 januari toen beide werken klaar waren). Deze muren zijn nu op U=0,5 wat vergelijkbaar is met een glaswand in heatmirror of in driedubbel....

Zo'n werken doe je maar 1 keer en dat glas moet er minstens 15 jaar inzitten hee. Tegen dan is dit standaardglas geworden en zijn de energieprijzen 3x tot 5x die van vandaag, en dan zal je blij  zijn van de meerprijs. Die win je zeker terug, het is de beste belegging... Als het een kwestie van budget is, bespaar dan liever op de keukeninrichting en afwerking en doe dit zelf. Want je hebt je bestaande huis en moet niet intussen elders huren of in een onafgewerkt huis kamperen terwijl je nog aan het klussen en afwerken bent en kan je werken spreiden in de tijd wat u wat extra budgetruimte geeft...

Ik heb toch wat moeite met dat nastreven van discutabele grenswaarden en al helemaal om in je keuzes die berekening als uitgangspunt te kiezen. De keuze voor veel isolatie is vrij eenvoudig, want lage kosten, duurzaam en hoger comfort. Voor 3V is dit al wat lastiger (hoge kosten, duur schrijnwerk). Sommige keuzes worden echt door de rekenmethode gestuurd zoals de E-peilverlaging voor zonneboilers en warmtepompen. Deze apparaten voegen NIETS toe aan het comfort van de woning en de apparaten zijn meestal weinig rendabel. Dat wordt dan met overheidssteun weer verbeterd maar feit blijft dat men zich vooral laten leiden door de subsidie en niet door het nut.

 

Daarom kan ik TS prima begrijpen als hij 'slechts' voor een LEW gaat en daarbij wel zoveel mogelijk keuzes wil maken die zowel ecologisch zijn als energiebesparend en economisch. De geplande gevelisolatie zou prima kunnen voor een passiefhuis maar dat hoeft zeker niet te betekenen dat je daarom beter gelijk een passiefhuis moet gaan maken. Ik vind het zelfs een zeer slim plan om nu vooral te investeren in zaken die later lastig aan te passen zijn en daarbij voorlopig af te zien van allerlei kostbare E-peilvoorzieningen die meestal weinig tot niets toevoegen aan het wooncomfort.

 

Ik wil TS tenslotte nog meegeven om zijn woning door te (laten) rekenen met de passiefhuisrekenmethode (PHPP) om de effecten van energiemaatregelen te beoordelen en op basis daarvan investeringsbeslissingen te maken. De gebruikelijke EPB-methode is hiervoor ongeschikt gebleken. 

van A tot Z mee eens, Ingir.
al blijf ik vinden dat je zeker wél best passief of nul-energie kunt bouwen als dat in je mogelijkheden ligt, maar LEW is voorlopig zeker een eerbare keuze.
vooral nu er eindelijk een duidelijke definitie van is: in tegenstelling tot de "flou artistique" van vroeger kun je nu tenminste niet meer zomaar eender wat verkopen als "laag-energie".
en dat is op zich een goede zaak, cijfer-fetisjisme zou ik dat daarom dan weer niet durven noemen, eerder kwestie van afspraken, zodat iedereen weet waarop en waaraan.
als je een definitie wilt moet je érgens de grens trekken, meer is dat niet.

vriendelijke groeten,
Bart Humbeeck

Als je geld in overvloed hebt dan kun je uiteraard direct volle bak gaan. Maar voor de meeste bouwers zal het budget beperkt zijn en dan is een LEW een verstandige keuze, zeker zoals TS dat nu aanpakt. Later kan hij altijd nog PV op het dak leggen, een zonneboiler plaatsen en de gasketel vervangen door een warmtepomp.

 

Nog even wachten met PV vind ik sowieso verstandig, de prijs van zonnepanelen is dit jaar 20% gezakt en de bodem is nog niet bereikt. Nu kun je nog GSC's krijgen voor PV maar ik schat in dat de prijsdaling meer voordeel zal geven.