Studie rond energiebesparing: beste combinaties voor case-study

Het Ecobouwers forum is vernieuwd en verbeterd, daarom is deze discussie afgesloten. Je kunt hier niet meer reageren. Je kan deze vraag opnieuw stellen, of vragen aan de beheerder van Ecobouwers om deze discussie opnieuw te openen als een nieuwe vraag.

Beste,

als studenten Industriële Wetenschappen: bouwkunde aan de Artesis Hogeschool Antwerpen zijn wij momenteel bezig met een project rond innovaties op vlak van energiebesparing.

Voor deze case-study hebben we een heel eenvoudige, lostaande woning ontworpen van 10x10m met twee verdiepingen en een zadeldak (alles wordt verwarmd). Hier hebben we het E-peil en K-peil van berekend, alsook de kostprijs (ongeveer).

Nu willen we twee modellen opstellen en berekenen op basis van deze eerste woning waarin we deze te optimaliseren voor enerzijds hoe energiezuinig het kan zijn en anderzijds hoe rendabel (financieel) het kan zijn.

We weten al dat de volgende technieken voor beide aspecten vereist zullen zijn:

-luchtdichte gebouwschil met ventilatiesysteem D met warmterecuperatie
-oriëntatie en vorm aanpassen om de zonnetoetreding maximaal te maken in de winter en minimaal in de zomer
-lucht- of vloerverwarming
-warmtepomp(en) of pelletkachel voor de (bij)verwarming
-goede isolatie

De drie punten waarbij we nog twijfelen tussen twee, zijn de volgende:

1) passiefhuiswoning, dus met doorgedreven isolatie en passiefhuisramen of lage-energiewoning. Qua milieu lijkt dit duidelijk, maar welke is financieel de interessantste?

2) lucht- of vloerverwarming? Dit zal waarschijnlijk samenhangen met de vorige. Bij een lage-energiewoning zal luchtverwarming waarschijnlijk ontoereikend zijn.

3) warmtepomp of pelletkachel? Ook hier zijn we vrij zeker dat de warmtepomp de milieuvriendelijkste is, maar is dit ook de meest economische?

Kan iemand hier wat meer uitleg over geven?
Het gaat hier om een fictieve nieuwbouwwoning, dus alles kan.

Bij voorbaat dank

Reacties

1) passiefhuiswoning, dus met doorgedreven isolatie en passiefhuisramen of lage-energiewoning. Qua milieu lijkt dit duidelijk, maar welke is financieel de interessantste?

Dat is een goede vraag. Er bestaan studies die aantonen dat K35 het economisch optimum is. Ikzelf heb die studies nooit gezien maar ik veronderstel dat men die berekening maakte met de huidige energieprijzen. Een simulatie met de te verwachten energieprijzen lijkt mij een interessant hoofdstuk voor je werk.

Overigens een LEW gebouwd met hernieuwbare materialen zal waarschijnlijk veel milieuvriendelijker zijn dat een passiefhuis in staalskelet bijvoorbeeld.

3) warmtepomp of pelletkachel? Ook hier zijn we vrij zeker dat de warmtepomp de milieuvriendelijkste is.

Ik denk het niet. Die bewering maak je misschien omdat je ervan uit gaat dat de elektriciteit 100%groen is, maar dat is het helemaal niet, en al zeker niet op het moment dat je de verwarming nodig hebt (winter).

Ik heb de indruk dat jullie werk veel te algemeen opgebouwd wordt. Is het niet interessanter om een deeltje meer in diepte te onderzoeken.

Klein beetje meer huiswerk maken. Als je een beetje zoekwerk verricht rond passiefhuis, dan zal je leren dat een passiefhuis het economische optimum is... op voorwaarde dat het volgens het oorspronkelijke passiefhuisconcept uitgevoerd wordt: met elektrische naverwarming op de ventilatie. Op die manier valt namelijk de kostprijs van een verwarmingsinstallatie weg, waardoor PH plots economisch interessanter wordt. MET verwarmingsinstallatie is een LEW economischer, nu nog. Op lange termijn waarschijnlijk niet.

Bij gelijke bouwwijze zal PH ook in het voordeel zijn op ecologisch vlak.

 

Economisch minder interessant op korte termijn, maar ecologisch des te meer: zoveel mogelijk gebruik maken van de zon, met zonneboiler, niet PV.

 

Mvg, Marc

luchtverwarming : hoge temp, dus zeker niet zuinig

of bedoel je de ventilatielucht centraal bijverwarmen? dan krijg je comfortproblemen, warmte gaat naar woonkamer en slaapkamers en vooral op je badkamer heb je behoefte aan verwarming

decentraal : heel duur

...

zoals hier op het forum al verschillende keren geschreven (maar voor mij nog steeds geen duidelijk antwoord)
bij PH (of zelfs LEW) moet je in de eerste plaats kijken hoe je je sanitair warm water ga maken en daarop verder gaan voor je (resterende) ruimteverwarming

bij PH : wat ga je vergelijken 10x10 buitenafmetingen of evenwaardige binnenoppervlakte ???

...

veel huiswerk volgens mij

succes

Stefan,

Ter info: ventilatielucht centraal naverwarmen, dat was het oorspronkelijk PH concept van Wolfgang Feist.

Niet dat ik daar achter sta. Maar op die manier is het het economische optimum.

 

Mvg, Marc

Wat betreft de ramen: een goed ontworpen PH (met grote ramen) zal volstaan met LEW-ramen. Dit is veel goedkoper.

Dag Marc,

Kan je ook zeggen uit welke studies blijkt dat PH  "het economisch optimum is " Sinds wanner promoot PH de elektrische verwarming ?

 

 Klopt Robin,

 

Bij ons is het zo. Wij komen aan de PH norm met LEW schrijnwerk en 0,7 glas. 

Allen, wij hebben gebouwd naar het economisch optimum (E36) en dit was een passieve woning. Sinds vorig jaar PV-installatie waardoor de woning  nulenergie is geworden (E17).
Woning wordt centraal bijverwarmd op de ventilatielucht waardoor heel de woning op dezelfde temperatuur is (21°C). In de badkamer moet niet bijverwarmd worden (geen koudestraling van muren of ramen, geen tocht - hoewel hier een muurverwarming is voorzien). In de slaapkamers is dit niet te warm!
Warmwater en de bijverwarming wordt geregeld door een doorstromer op gas.

 

Jef

Actief promoten niet. Maar bij het passiefhuisverhaal hoort een grafiekje met 2 minima. Van boven naar beneden (bij toenemend isolatiepeil) kom je eerst het LEW type tegen, wanneer verwarming wegvalt is er een tweede dip, dat is het passiefhuis. Die resterende, minimale naverwarming, die goedkoop moet zijn in aanschaf, wat zijn daarvoor de opties denk je? Promoten doen ze elektrisch verwarmen niet. Maar het was wel degelijk de naverwarmings-optie in het oorspronkelijk passiefhuisconcept.

Het concept staat nog steeds overeind:

http://passipedia.passiv.de/passipedia_de/grundlagen/was_ist_ein_passiv…

Hier is nog altijd sprake van bijverwarming van de toevoerlucht. Er wordt ondertussen wijselijk gezwegen over een elektrische batterij. Ondertussen is dat grafiekje waar ik van sprak blijkbaar nog moeilijk terug te vinden. 5 jaar geleden kwam je dat overal tegen.

Op zich is het PH niet fout, maar men benadrukt toch voornamelijk energie-efficiëntie en in deze retoriek staat energie efficient gelijk met ecologisch. Dat laatste, daar ga ik ook niet strikt mee akkoord. Maar dat is dezelfde discussie als met Bostoen, je moet het kind niet weggieten met het badwater.

Echt ecologisch is veel meer dan het passiefhuis, maar het begint wel met energie-efficientie en daarin stelt het passiefhuis wel een voorbeeld.

Roel,

nulenergie maar toch nog een maandelijkse gasrekening, is moeilijk "te slikken" voor mij

doorstromer en gasaansluiting kosten ook geld en dan wend je ze aan om een "weinig" comfort-gevend oplossing te gebruiken = warm-water-batterij op ventilatie-lucht

waarom geen radiator (of wandverwarming) plaatsen in lokalen die behoefte hebben aan bijverwarming?

@iedereen: heel hard bedankt voor de reacties tot nu toe!

 

@benn: het is inderdaad vrij algemeen, dat weten we. Heb je eventueel een suggestie voor een andere benadering? Weet wel dat het hier 'maar' om een tweedejaars studentenproject gaat van amper 50 pagina's en dat de case-study slechts de laatste stap in het onderzoek en het werkje is. Een simulatie van de te verwachten energieprijzen zou inderdaad interessant zijn, maar voor dit werkje zou dat echt te diepgaand zijn. Misschien voor mijn masterproef :D Een passiefhuis in staalskelet is trouwens volgens mij nogal zeldzaam.

 

@gommer: bedankt voor de informatie, maar prijzen en rendementen veranderen continu. Wat 5 jaar geleden gold, is niet noodzakelijk nog steeds geldig. Het economisch (en ecologisch) optimum van dit moment zoeken is net de hele bedoeling van de case-study. Je suggestie van de oorspronkelijke PH methodiek is niettemin wel de moeite waard om uit te werken en te berekenen. Wat huiswerk maken betreft, we hebben al zo veel informatie gevonden die elkaar tegenspreekt dat het heel moeilijk wordt om zaken te vergelijken, vandaar mijn post hier.

 

@stefan: natuurlijk de ventilatielucht bijwarmen en we bespreken gelijke binnenoppervlakte met een niet al te grote afwijking t.o.v. de 10x10m. Over de comfortproblemen lijkt nogal wat controverse te bestaan, maar ik denk dat met de volledig regelbare systemen die momenteel op de markt komen, dit niet zo'n groot probleem mag vormen. Over de SWW heb je gelijk. De financiële eindwinnaar op lange termijn hiervoor zijn we nog vollop aan het onderzoeken.

 

@iedereen: Alle verdere reacties zijn natuurlijk welkom. Eventuele links naar ietwat wetenschappelijk onderbouwde bronnen waar we dan zelf onze mosterd uit kunnen halen, zijn ook goed.

 

Zoals stefan aangaf, is de warmwatervoorziening net zo belangrijk als de verwarming van de woning zelf. Beide moeten elkaar aanvullen. Mijn excuses dat ik hier nog niet specifiek achter gevraagd had, maar gelieve indien mogelijk in verdere reacties zoveel mogelijk dit mee in rekening te brengen.

 

Alvast bedankt!

Beste Stefan, wie zegt dat de warm-water-batterij oop ventilatielucht een weinig comfort-gevende oplossing is??
Ik heb nochtans niet te klagen over het comfort. Wandverwarming hangt in de badkamer doch is weg gegooid geld, aangezien deze niet wordt gebruikt!!
Op het moment dat wij bouwden was het helemaal niet zeker of we een PV-installatie gingen of op welke termijn. Moesten we dan alles elektrische hadden gekozen en ons blauw betalen aan elektriciteit???
Gelet op ons (beperkt) budget - zoals bij alle bouwers, de ene wel wat hoger dan de andere- hebben we keuzes moeten maken. Achteraf gezien was het een optie geweest om toen te kiezen voor plaatselijke elektrische bijverwarming. Maar met de keuze die we nu gemaakt hebben, kunnen we achteraf nog een warmtepomp plaatsen, waardoor ons E-peil nog zal dalen. Je zal het met me eens zijn dat er vandaag veel woningen worden gebouwd die hun E-peil niet meer zo gemakkelijk kunnen verlagen, doordat ze al een warmptepomp en PV-panelen hebben liggen, maar de isolatie en ventilatie stiefmoederlijk hebben behandeld.

Laten we in het achterhoofd houden dat de ideale woning niet bestaat (anders zou iedereen zo bouwen en moesten er geen keuzes worden gemaakt ;-) )

Roel

Tja, moet het verwarmen mee genomen worden, want zeker in passiefhuizen moet je dan de warmwaterproductie ook in rekening brengen en dan ben je wel even bezig. Voor iedere passiefhuisbouwer is de zoektocht naar de meest geschikte combinatie een grote denkoefening en uiteindelijk denkt iedereen dat zijn oplossing de beste is.

Het verschil tussen luchtverwarming of stralingswarmte is niet zozeer regelbaarheid van de temperatuur maar eerder het comfortgevoel.

Met de berekening van het economisch optimum wat isolatie betreft kan ik je misschien wel op weg zetten. Onze architect rekent met 1500/m² voor een passiefhuis en 1350/m² voor een LEW. (Prijzen wanneer je alles laat doen en kiest voor hoogkwalitatieve materialen, kan dus wel lager maar dat maakt nu niet uit omdat vooral de verhouding tussen die 2 belangrijk is)

Om het economisch optimum te berekenen heb je in ieder geval ook de levensduur van de woning nodig. Neem bijvoorbeeld 25jaar (er staat ergens een discussie op dit forum die daar dieper op ingaat, belangrijk discussiepunt voor de berekenign natuurlijk). Je zou ook de terugverdientijd van de meerprijs kunnen uitrekenen en aan de lezer zelf overlaten of dat economisch interessant is.

Energieprijzen. Eigenlijk moet je rekenen met de te verwachten gemiddelde prijs tijdens de levensduur van de woning.

Warmteverliezen. Je LEW zal meer warmteverliezen hebben dan je passiefhuis maar hoeveel precies dat hangt af van de oriëntatie, grootte van de ramen,... Zelf te berekenen.

Met dat alles zal je nog steeds niet echt het economisch optimum berekend hebben maar je zal toch al weten welkeen van de twee economisch het interessantst is.

Als je nog wat verder wil gaan moet je ook de rente mee in rekening brengen want voor een hogere investering zal bijna iedereen meer moeten lenen en lenen kost ook geld.

Hou tot slot ook altijd in gedachten dat je geld niet kunt eten, drinken of ademen. Het ecologische optimum is dan ook altijd belangrijker.

Marc,

klopt, maar ondertussen ook vele andere toestellen, ... beschikbaar.

een aantal PH-bouwers kiezen voor verwarming, ventilatie, SWW een oplossing die betaalbaar is ... logisch

als je dan prijzen gaat vergelijken kom je steeds op het zelfde uit, compact-toestellen zoals vb http://flidias.be/Productgamma/Ventilatie/Compactdrexelweiss/tabid/761/…

 ik weet niet om in welk jaar te bouwen die berekening bedoeld is, maar veel hangt simpelweg van de energieprijzen (voor TVT- en efficiëntievergelijking-brerekening). als ik mij niet vergist was het eerdere genoemde meets kostenefficiënte K 35 het resultaat van de studie van Griet Verbeeck onder Hugo Hens een 6-tal jaren geleden (toen de energieprijzen meer dan 20 % lager lagen dan vandaag). Mogelijk ook rekening houden met de vandaag door Eandis en Infrax al aangekondigede "bruske stijging" van de energieprijzen in 2015? In die context stellen ze overigens: "De prijs daarvan is goed voor ongeveer een derde van uw energiefactuur. Op dit moment.".Let op deze laatste nuancering. 

En het is naïef te denken dat pellets, die sowieso per definitie niet proper te noemen zijn, deze prijsevolutie niet gaan volgen.

jan

een paar bedenkingen, waarom zou pellets niet "proper" zijn, en welke oplossing is dan wel jou dat wel?  kernenergie, gas-, olie of steenkoolcentrales?

en ja, voorlopig volgens pellets de prijzen van de andere energiën (nog) niet. 

hans d

 

 

Griet Verbeeck had wel enkele vereenvoudigingen gemaakt die niet noodzakelijk met de werkelijkheid overeenkomen. Zo zei ze dat een goed bestudeerd systeem A de beste oplossing was, ten nadele van het systeem D dat te duur zou zijn. Bij koud weer en/of voldoende wind heeft men bij systeem A voldoende verse (koude) lucht maar wel veel warmteverlies. In alle andere gevallen heeft men onvoldoende verse lucht, of het systeem nu goed of slecht bestudeerd is.. Systeem D kwam ternauwernood te sprake en de winst werd schromelijk onderschat.

 

Er was ook enige onduidelijkgeid met de reële winst in E-punten in verband met het WSW en een condensatieketel. Zij vond een winst van ongeveer 10 E-punten die er in werkelijkheid niet was. Ik weet niet of het economisch optimum sinds die tijd nog is aangepast.

pierre

eigenlijk was het geen studie naar het economisch optimum, maar een poging om te bewijzen dat PH onzin is, want daar was prof. hens absoluut van overtuigd, hij liep al langer een beetje achter op de realiteit.

in de studie werd blijkbaar (moet eerlijk zijn, heb ze zelf niet gelezen) ook geen rekenig gehouden met stijgende energieprijzen.  eigenlijk vind ik het ergerlijk dat een prof. zijn studenten in de richting van zijn overtuiging duwt en daardoor eigenlik een heel betwistbare thesis doet ontstaan.  overigens, bij de verdediging werden mensen die te critische vragen stelden de mond gesnoerd.  want ik denk dat ze heel goed witen dat deze hele thesis op drijfzand was gebouwd.

hans d

 

 

Het probleem is dus of deze thesis op dit ogenblik nog als grondslag dient voor de bouwfederatie, gelijk het gedurende lange tijd het geval is geweest. Er denk wel dat de energieprijzen aangepast waren aan de inflatie (middelste hypothese tussen vaste prijzen en zeer sterk stijgende prijzen.) De studie berustte op een berekening van de actualisatie, t.t.z. dat de waarde van een toekomstige euro vertaald wordt naar de huidige waarde.

Helaas zegt men ook niet veel over het comfortgevoel en de luchtkwaliteit bij andere gekozen ventilatiesystemen. Een D- systeem, met een goed concept en goed uitgevoerd ( beter een BWW dan AWW en dan nog!), blijft het meest comfortabele systeem, wat men ook moge beweren. De energiewinst is aanzienlijk. Ik ben overtuigd van het passiefhuisconcept maar wel met een bio- verwarmingssysteem met stralingsverwarming. Een massakachel  met warmtewisselaar maar zonder vloer/wandverwarming of een pelletkachel met warmtewisselaar en vloer/wandverwarming en dan nog beide systemen gekoppeld aan een zonneboiler dat is voor mij de aangewezen weg. Mijn bescheiden mening natuurlijk.

Mon

 

 

  

Hans,

Het is niet echt een thesis, het is een doctoraat, en op die 250 pagina's staan er toch veel interessante zaken hoor. Ik heb ook mijn bedenkingen bij sommige aannames, maar dat wil niet zeggen dat de studie niet nuttig is.

Stijgende energieprijzen zijn in de studie wel in rekening gebracht,  in 3 scenarios (0, 2% en 4%). Met die aannames komt men tot een economisch optimum van K25 en K20 bij niet compacte bouw. Verder investeren in Systeem D of warmtepomp/zonneboiler/... is in deze studie niet interessant, omdat je niet veel meer kan winnen op je energiekost. Ik denk dat dat ook wel met de realiteit overeenkomt.

Natuurlijk, sinds die studie (2007) is de gasprijs  in Vlaanderen met 50 % gestegen, dus gemiddeld 10% per jaar. Als dat zo doorgaat dan gelden die conclusies natuurlijk niet meer. Dan worden die meerinvesteringen wel interessant.

Passiefhuizen worden trouwens niet met de grond gelijk gemaakt. Er wordt letterlijk gezegd: " de meeste varianten zijn economisch niet levensvatbaar ('viable'). Van de 33 varianten hebben er 2 een positieve Net Present Value over 30 jaar bij een stijgende energieprijs van 4% per jaar. Bij hogere energieprijzen zullen er wel meer PH varianten economisch leefbaar worden"

Verder wordt er nog gewezen op het feit dat echt lage investeringskosten bij een PH mogelijk zijn als je een centraal verwarmingselement gebruikt in de ventilatie, maar dat er dan opgepast moet worden dat het comfort behouden kan worden, aangezien je de ventilatie met de verwarming mengt en dat dit moeilijker regelbaar is. Indien je afwijkt van dit concept, stijgen je investeringskosten en wordt het terug moeilijker om dit terug te verdienen. (natuurlijk gerekend met een stijging van energieprijzen max 4%)

 Volgens mij niet echt tendentieus.

mvg

Geert

 

 

Geert,

 

Er zaten wel meerdere fouten en vereenvoudigingen in deze doctoraatsthesis. Maar ik kan u toch niet volgen als ge zegt: voor een huis met K 25 à K20 is het niet meer interessant te investeren in warmtepomp of systeem D, omdat men niet meer veel kan winnen op de energiekost.

 

Warmtepomp is een geval apart, omdat elektricititeir nog zeer duur is ten opzichte van gas. Men moet reeds een SPF van 2,8 hebben om gelijk te staan met de uitgaven, zonder het verschil in investering te beschouwen.

 

Maar in een huis K20 zonder systeem D zal  toch de grootste uitgave liggen in de bewuste ventilatie, samen met het sww (voor gelijke luchtdichtheid). Deze beide (of drie) factoren hangen niet van de K-waarde af. In deze studie is deze investering in systeem D niet interessant omdat haar berekening om een duistere reden de mist is ingegaan. Ik heb spijtig genoeg niet kunnen vinden waar de fout zich juist situeert. Het is een feit dat bij de EPB-berekening het systeem D, eveneens om duistere redenen,  er ook niet schitterend uitkomt, zeker niet vergeleken met het systeem C+ EVO II. Nochtans kan op het gebied van energiewinst en constante goede ventilatie, het systeem C+ EVO II bijlange niet rieken komen aan systeem D.

geert

tja, ik vind van wel, toevallig komt het bijzonder goed overeen met hens z'n denkbeelden waar ie al jaren mee dweept.  ook al is al meermaals bewezen dat ie het helemaal niet bij het rechte iend heeft, en volgens mij weet ie dat maar al te goed.  maar wat doe je als je vlak voor je pensioen moet vaststellen dat alles wat je verteld hebt op z'n minst voor discussie vatbaar is?  't is geen 10 jaar geleden dat onze professor beweerde dat zonneënergie onzin is, en nog geen 5 jaar dat een luchtdichtheid van 0.6 bij n50 onhaalbaar is, behalve voor een paar fanatici. 

en het doktoraat (inderdaad, geen thesis) van griet verbeeck is duidelijk zijn standpunt, een laatset poging om te bewijzen dat ie gelijk heeft.

sorry, maar ik heb geen goed woord over voor de heer in kwestie.