Subsidies zonnepanelen "ernstige politieke fout"

Het Ecobouwers forum is vernieuwd en verbeterd, daarom is deze discussie afgesloten. Je kunt hier niet meer reageren. Je kan deze vraag opnieuw stellen, of vragen aan de beheerder van Ecobouwers om deze discussie opnieuw te openen als een nieuwe vraag.

Subsidies zonnepanelen zijn "ernstige politieke fout"

Meer en meer wetenschappers hebben vragen bij de massale subsidiëring van fotovoltaïsche zonnepanelen door het Waalse en Brusselse gewest. Dat meldt de RTBF, verwijzend naar een artikel in het tijdschrift Nature et Progrès. Voormalig directeur Jean-Louis Buyse van de Waalse energieregulator CWaPE spreekt van een ernstige politieke fout.

Rendement
Door de subsidiëring is de plaatsing van dergelijke pv-panelen enorm rendabel, maar is het paradoxaal genoeg één van de minst rendabele technieken om energie te besparen. Zo berekende men bij Leefmilieu Brussel dat het rendement bij de isolatie van een muur zesmaal hoger ligt om CO2 te besparen, maar dat zonnepanelen 66 keer beter worden gesubsidieerd. De groenestroom-certificaten, de fiscale aftrek en de premies maken van zonnepanelen een rendabele belegging, met een opbrengst van 20 procent in Wallonië en zelfs 30 procent in Brussel.

Ernstige politieke fout
De Waalse energieregulator CWaPE heeft de regering al gewaarschuwd. Voormalig directeur Jean-Louis Buyse wijst er op dat door alle maatregelen mensen kiezen voor zonnepanelen en een hoog rendement in plaats van hun huis te isoleren. Hij spreekt van een ernstige politieke fout.

Goede resultaten
Waals energieminister André Antoine wijst evenwel op de goede resultaten. Zo bedraagt de daling van de energiefactuur in Wallonië 10 procent. In Brussel is dat -2 procent. Voor Vlaanderen is er een stijging met 2 procent. Er worden bovendien dertigmaal meer middelen besteed aan isolatie dan aan zonnepanelen. In minder dan een jaar tijd konden door de steun aan zonnepanelen 200 bedrijven worden gecreërd, goed voor 500 banen.

Eerst isolatie, dan zonnepanelen
Toch worden er ook bij de meerderheid vragen gesteld bij het beleid, met name bij de PS. In Wallonië wordt een eerste beleidsaanpassing bestudeerd: het toekennen van premies zou worden gelinkt aan een energie-audit. Zo zou men eerst tot isolatie moeten overgaan, vooraleer zonnepanelen te kunnen installeren. (belga/sam)
Bron: De Morgen, 21/11/08 14u32

Reacties

De prijs van zonneenergie zal in de nabije toekomst sterk dalen door de gecreerde massaproductie.

Er kan inderdaad ook nog heel wat worden geisoleerd.Veel winkeliers hebben ook nog enkelglas in Belgie en Nederland.

Snel aan de slag anders zijn we te veel afhankelijk van de gasproducenten.

Danny, dat fabeltje van dat de prijs van zonneenergie in de toekomst sterk gaat dalen door massaproductie wordt al jaaaaren gezegd. Tot nu toe is er nog niet veel van aan. Door de massaproductie is er nl meer schaarste.

Winkeliers hebben enkel glas om een zeer specifieke reden: geen condens langs buiten...

Ik zie niet in waarom de prijs van een product dat 350% gesubsidieerd wordt, zou dalen. Uw redenering klopt enkel voor niet-(over)gesubsidieerde producten of diensten.

Of de subsidies enkel CO2-gerelateerd uitkeren...

Koen,

kijk eens op nanosolar.com

Dit gaat over een nieuwe productiemethode die de prijs drastisch zal laten dalen.

Maarten

Isoleren en energie opwekken zijn twee apparte dingen. Ga jij je electrische apparaten laten draaien op glaswol misschien?
Leer nu toch eens inzien dat er altijd electriciteit zal moeten geproduceerd worden, en dat doen we best met duurzame energieopwekking. Dat dit in het begin geld kost is nogal wiedes, hoeveel geld wordt er wel niet aan de kernfusie speeltuin verspild, iets dat ten vroegste eind deze eeuw misschien 15% van onze electriciteitsvoorziening kan produceren (en deze optimistische prognose komt van de kernfusie-experts zelf)...

eric

isoleren en energie opwekken is wel degelijk hetzelfde

1 m3 isolatie zorgt bijv. voor 100 m3 besparing aan gas (voorbeeld...). Dus 900 kWh minder energie op te wekken

Als er minder energie gebruikt wordt voor verwarming en koeling is dat precies even nuttig (zowel voor afhankelijkheid van fossiele brandstoffen als voor c02 uitstoot) als het opwekken van dezelfde energie middels pv

Ten tweede zorgen de absurde subsidietarieven voor hoge prijzen, hoge marges en weinig drang om efficienter te produceren.

Als D 5 jaar terug niet begonnen was met die absurde subsidietarieven kostte pv nu ongeveer de helft denk ik

Nu is de enige drive: hoe kan ik zo veel mogelijk pv panelen maken. Anders zou de drive zijn: hoe kan ik pv rendabel krijgen

Mvg Arnold

energie besparen en onafhankelijkheid van fossiele brandstoffen zijn twee zaken. Ik denk dat het dat is wat eric bedoelt.

En voor de critici zie de argumenten op http://www.hermannscheer.de/en/ en de reportage op VPRO van enkele weken terug http://player.omroep.nl/?aflid=8122928

Vergt wel ander denkkader als politicus ipv "safe" stookoliefonds promoten als prijzen weer stijgen. Kunnen onze politici nog van leren, tenzij ze als aandeelhouder van Electrabel nog willen dat we nog (maar zuinigerr) elektriciteit, aardolie en gas consumeren in 2020 en verder ... Zouden ze beter zoals in Duitsland meer werkgelegenheid in deze nieuwe industrietak promoten. Nederland betreurt reeds niet langer de innovator te zijn in windenergie sinds jaren 90, door een "knipperlichtbeleid" van de politici.

Anders gesteld : als we niet onafhankelijk worden komende decennia, maar bvb 50 % besparen op conventionele energie door isolatie en de conventionele energieprijzen stijgen ridicuul met + 60 %, wordt ons financieel voordeel via isoleren edm dan niet ongedaan gemaakt ?

Mvg

Dieter

Best Ah, zoals ik reeds zei, isoleren en energie produceren zijn echt niet hetzelfde. Het is geen of/of maar een en/en verhaal. Uiteraard moeten we zo goed mogelijk isoleren, ik had verwacht dat dit op dit forum al lang uitgeklaard was. Maar hoe gaan we de stap zetten naar duurzame energie? Geloof jij dan in een Big Bang? Dit is een gradueel proces, en dat moet nu gestart worden, anders komen we veel te laat.
En vergeet niet, elke EURO geïnvesteerd in PV brengt de volgende 25 jaar groene electriciteit op en indien we het verstandig aanpakken boren we een economisch heel interessante business aan...

Idealiter werkt een beleid maatregelen uit waarbij ingrepen die het meeste energie besparen (dak- en andere isolatie) ook (via subsidies/steun/...) ook financieel het meest interessant zijn voor de gebruiker .
Zo wijzen de ecologische en (micro-)economische neuzen in dezelfde richting.

En er is inderdaag wel iets voor te zeggen dat voor mensen subsidies voor PV's krijgen er eerst een audit moet gebeuren om te zien of er geen zinvollere ingrepen wenselijk zijn.

Anderzijds: er is in de sector PV nog (veel) evolutie te verwachten (rendement/prijs) wat een reden kan zijn om de vraag kunstmatig (met subsidies) te verhogen.
De technologie om isolatiemateriaal te maken is minder (r)evolutionair.

Maar we missen inderdaad een duidelijk uniform en geïntegreerd beleid van onze vele overheden. Iedereen speelt solo en vangt elkaar soms vliegen af.
En voor de burgers is het een complex puzzelwerk: wie geeft wanneer welke subsidies onder welke voorwaarden en via welke procedure.

Lang leve Belgie

Ik heb het hier nooit anders gekend.
Voor alles zijn er voorwaarden en 9 van de 10 keer is het altijd gemoeid aan uw inkomsten en belastingen wat sowieso al niet fair is. En vaak zijn er ergens wel achterdeurtjes maar ge moet ze kennen natuurlijk.

Het is vaak beschamend als je ziet met wat voor een regering wij zitten in een klein land als Belgie.
Zo groot en uiteenlopend en ze kunnen nooit overeenkomen.
De subsidies voor PV zijn blijkbaar totaal verschillend in Vlaanderen, Brussels gewest en Wallonie!

Hoe krijgen ze het klaar hier?

"Winkeliers hebben enkel glas om een zeer specifieke reden: geen condens langs buiten..."

Dacht je dat ?

Winkeliers willen enhel glas opdat je van buiten door hun ruiten hun waren zou zien in plaats van te worden gehinderd door de reflectie die meervoudige beglazingen nu eenmaal hebben.

winkeliers hebben enkel glas omdat men geen grote bedragen wil spenderen bij de opstart van een winkel.
Korte termijn denken heerst.

Maarten,

"winkeliers hebben enkel glas omdat men geen grote bedragen wil spenderen bij de opstart van een winkel.
Korte termijn denken heerst."

Dat zie je dan toch fout of zelf wel kortzichtig !
Winkels worden meestal ingericht, ja ook het glas, door firma's die daarin bedrijvig zijn. Zij weten -jij niet?- dat hun klanten om een zeer specifieke reden best af zijn met enkel glas. Overigens is dat enkel glas wel dik. Het is geen kwestie van korte-termijndenken.
Veel winkels -of weet je dat ook niet?- moeten trouwens veeleer koelen dan verwarmen.

Rik

Rik

Rik

Rik, Rik,

Bij winkeliers is inderdaad het glas niet echt het probleem, velen laten de ganse winter en zomer hun deuren open.

Waarom hebben ze ook veel koeling nodig? Al die warmte van die spots. By the way, goede isolatie is ook goed in de zomer hoor, minder arico kosten.

Maarten

Goede isolatie ook goed in de zomer, dat is wel waar. Maar veel winkels hebben nauwelijks opake muren, en alleen maar glas.
Dus ..... TL's gebruiken en geen spots.

En die spots worden vaak gebruikt (in kledingwinkels) omdat de kleurechtheid van gasontladingslampen veel beter is dan bij TL's...

rik

isolatie maken kost energie en is dus probleemverleggend?

nee, een windmolen maken en onderhouden kost geen energie

en een pv paneel groeit aan een boom

sorry hoor maar een kul argument.

een m3 isolatie op de juiste plaats (!) kan tot 600 x de ingebrachte energie besparen. Een pv paneel gaat dat echt niet redden.

Links of rechts om is een kWh een kWh, een MJ is een MJ of die nu geleverd wordt door olie te verbranden, een pv paneel of door te isoleren.

Het argument dat niet ALLE energieopwekking te vervangen is door isoleren gaat pas spelen als alle huizen en bedrijven passief zijn. Als we nu pv stoppen te subsidieren zijn tegen die tijd pv panelen al lang concurrerend met olie.

Het is idd een gradueel proces maar dat wordt vertraagd en tegengewerkt door subsidies. Subsidies dienen ten alle tijde TIJDELIJK te zijn en afgebouwd te worden. PV subsidies worden niet afgebouwd, waarom is mij echt een raadsel. symboolpolitiek denk ik

AH

Geert,
Gelukkig zijn niet alle winkels kledingwinkels.

AH,
Ik zei niet dat isolatie produceren evenveel energie verbruikt als erdoor wordt uitgespaard, of dat iets anders produceren er géén verbruikt.
Ik gaf maar aan dat probleem'oplossing' vaak ook deels of geheel probleemverleggend is.
We verleggen voortdurend problemen : van hout- naar kolen- en daarna naar oliestook, aanboren van gas, kernenergie, zonne-energie tenslotte.
We maakten Leuvense stoven, openden en sloten koolmijnen en gazometers, maakten mazouttanks en groeven ze weer uit, maakten kerncentrales en weten niet waarheen met hun radio-aktief afval, plaatsten gasketels en elektrische boilers, en maken nu PV panelen.
Er is niet zo veel nieuws onder de zon, en nochtans was ze er al de hele tijd.
Er was een tijd dat comfort bestond uit een houtblok op het vuur en een dikke trui. Nu is het TV en internet in elke kamer.
We veroorzaken de problemen, en vermenigvuldigen ze met ons aangroeiend aantal.

Rik

Men mag best critisch zijn tov de subsidies. De regel waarbij er enkel PV gesubsidieerd wordt op een goed geisoleerd dak ( bvb. U-waarde < 0,2 met goede winddichting) lijkt te verdedigen in politiek belgie immers op dakisolatie komt alsmaar meer subsidie.

Oja, ik vind PV-subsidie beter te verantwoorden voor het milieu (economisch en ecologisch) dan een 55 miljoen (50+5 jaarlijks) subsidie aan het vlaamse voetbal!

Als je de koppige ezel vooruit wilt krijgen kan je m een wortel voor de neus hangen, met een stok slaan of eraan gaan trekken. Dewelke PV is en dewelke het voetbal mag je zelf kiezen.
grts

subsidies of geen subsidies, het komt allemaal van een potje dat wordt gevuld door de belastingbetaler...

Je moet blij zijn dat de duurzame energietoepassingen goed gesubsideerd zijn, dan kan je eindelijk ook eens wat terug krijgen van al je belastinggeld...

Hoe vaak stoppen ze het niet in idiote projecten wat niemand niets oplevert...

Grtn Louis.

AH,

subsidies dienen dikwijls voor het verlagen van een drempel. Veel bedrijven willen niet in iets investeren dat langer dan 2 a 3 jaar duurt om terug te verdienen.

Den drempel mag natuurlijk niet te laag gelegd worden. En iets wat pas na een volledige levensduur is tegenverdiend, id twijfelachtig zowel op economisch als ecologisch vlak. Waarom zijn PV's zo duur, veel E nodig om te maken, schaarse materialen die er in zitten?

Maarten

Beste Maarten,
Ik was in juli jl op de Zonneenergiebeurs in Munchen en ik heb nog nooit zoveel luxewagens gezien op de bezoekers- en vooral deelnemersparking in vergelijking met andere beurzen.(en ik bezoek typisch 4-5 beurzen/jaar).
Ik denk dat er wel erg hoge winsten gemaakt worden in het PV wereldje en enkel omdat ze weten dat de rest van de maatschappij (belastingbetalers, andere electriciteitsverbruikers) de investeringen en opbrengsten helpen terug betalen.
Ik begrijp dat overheidshulp en andere subsidies nodig zijn bij de introductie van nieuwe technologien maar na een tijd moet je de markt laten spelen. Je gaat de duurzame energie industrie & markt in slaap wiegen als je die zo sterk blijft ondersteunen.

Subsidies verdienen zich grotendeels terug. Politici weten dit maar al te goed.

1. BTW op de panelen = 6 of 21% (invoerrecht is helaas nul%)

2. Facturen zijn nodig om die subsidie te bekomen = tegengaan van zwartwerk, vermijden van valse factuurwaarden en het zinloos maken van doe-het-zelvers.

3. Vennootschapsbelasting of personenbelasting op arbeid zal dus stijgen via de direct te betalen bedrijfsvoorheffingen, terwijl de belastingvermindering voor de klant pas na twee jaar volgt. Heel wat klanten krijgen niet eens de volledige 40% belastingvermindering.

Zelfs een hypotheeklening aangaan voor PV doet de economie draaien: registratierechten via notaris, risicoloze lening met intrest voor de banken terwijl de ontlener pas na jaren de belastingvermindering hierop zal kunnen innen.

4. De sociale lasten op die lonen spijzen de staatskas en je vermijdt wat onproductieve werkloosheidsvergoedingen.

5. Onze handelsbalans verbetert doordat er minder energie of petroleumproducten worden ingevoerd en omdat het plaatsen van de panelen normaal door erkende Belgische installateurs geschiedt.

6. Stel dat je de subsidies uitvoert volgens hun utiliteit dan mogen we enkel isolatie steunen!
Gevolg de sterke toename van de vraag naar isolatie en werknemers in die sector leidt tot:
- tekort aan isolatie ofwel krijg je abnormaal hoge prijzen
- geen voldoende competent personeel vinden om de vraag te kunnen volgen
- na enkele jaren heeft iedereen goedkope isolatie en dan valt de terugslag in die sector.
Nee spreiding van de subsidies over meerdere producten met prioriteit voor isolatie, zoals recent in Vlaanderen gebeurde.

7. Denemarken wierp zich als eerste op windmolens en de ingenieurs daar staan bij de top van de wereld. Gevolg Denemarken levert heel wat turbines of molens in andere landen. Frankrijk wenst geen windmolens meer te subsidiëren omdat dat geld naar Denemarken gaat. Leve Europa?

Als je kortzichtig enkel op isolatie mikt, dan zend je beter je kinderen niet meer naar een ingenieursopleiding. De innoverende industrieën zoals windmolens, PV-panelen, ...creëren nog binnenlandse jobs. Deze jobs kunnen door deze staatssteun niet worden uitbesteed aan China of India. We moeten er enkel voor zorgen dat de Chinezen de technieken niet zomaar kunnen kopiëren.

heb op het werk een "aanbieding" gekregen voor PV

voor vlaanderen : geen subsidie 20 jaar groenstroomcert

voor Wallonië : 20 of 25% subsidie + groenstroomcerti

voor Brussel : 50% subsidie + 10 jaar groenstroomcert
voor alle 3 geldt de spreiding over 2 jaar op belastingbrief,
dus voor Brussels gewest : een terugbetaaltijd van 0,5jaar
(inderdaad EEN HALF JAAR)
moet er nog zon zijn ?

Beste LucVT,
Mooie opsomming van argumenten maar toch enkele opmerkingen:

Punt2: facturen en Doe-het-zelf, ik vind het fundamenteel fout, zelf een flagrante discriminatie dat enkel de installatie door externen wordt ondersteund. Een handige bouwheer die samen met zijn broer of nonkel zelf een installatie maakt moet vergelijkbare voordelen krijgen. Een zwartwerker moet je direct aanpakken en niet door een grote groep van mensen te discrimineren.
Punt5: Handelsbalans, ik ken geen belgische onderneming die PV cellen fabriceerd of actief is in de veredeling van silicium voor PV cellen(en indien je er wel een kent, vertel het me AUB).. De PV cellen en panelen worden ingevoerd vanuit het buitenland. Het argument handelsbalans houd waarschijnlijk geen steek.
Punt 6: hier spreek je jezelf tegen (of volg je mijn argumenten..). Door de overdreven grote steun aan PV krijg je abnormaal hoge prijzen voor PV.
Ik pleit voor betere isolatie ondersteuning. De energie die je niet hoeft te gebruiken door de isolatie moet je niet produceren (of invoeren).

Punt7: Ik heb groot respect voor wat de Denen en deense industrie hebben gepresteerd. In de zelfde periode toen onze nationale windturbinemaker HMZ in Zepperen het loodje legde groeide Vestas uit tot wereldspeler. Het is wel belangrijk te vermelden dat de economie en industriele energieconsumptie in Denemarken wel erg anders uitziet dan in Belgie. De grote Belgische energieverbruikers zitten in de zware industrie en chemie. De Deense economie bestaat vooral uit KMO's, bijna geen zware industrie of chemie en helemaal geen autoassemblage. Ook belangrijk om te vermelden dat een groot deel van de niet duurzame electriciteit aangekocht wordt bij Poolse bruinkoolcentrales.

Hierbij houd jouw conclusie ook geen steek; de meeste (misschien wel alle) PV panelen in dit land worden door belgische firma's verkocht en geinstalleerd, maar gemaakt in het buitenland, ook in China en India.

Luc

Denemarken wierp zich op windmolens,

Heb je enig idee hoe? Door op windmolens 50% subsidie te geven en groenestroomcerificaten in te stellen?

Nee, windmolens zijn zonder subsidie een rendabel product en de deense INDUSTRIE (dus niet de overheid) heeft dat gezien en begrepen en is ondersteund door de overheid maar niet met absurde subsidies met een waarde van 10x het product zelf.

Die vergelijking toont alleen maar de onzin van pv subsidie aan.

Voor elke euro subsidie aan de pv industrie kun je 10x zoveel rendement halen door een windmolen te subsidieren.

Leuke is dat die geen subsidie nodig hebben

Raar he

Arnold

Lucvt,
- je pleidooi wilt, kort gezegd, aantonen dat PV Europees geld doet rollen, daar twijfelt niemand aan.
- Het feit dat inzetten op isolatie een tijdelijk fenomeen is, tot iedereen een geïsoleerde woning heeft, is natuurlijk onzin: als je enkele Belgische universiteiten hun hoofd laat buigen over isolatie doen we over 10 jaar met en likje verf misschien hetzelfde als vandaag met 15cm isolatie. Op dat moment exporteer je knowhow over de hele wereld, net zoals Denemarken dat vandaag al doet.
- Het argument dat PV jobs in Europa houd, houd geen steek: meer als de helft van de volledige PV-industrie wereldwijd zit in China. Om toegevoegde waarde in Europa te houden, moet je zien dat lokale arbeid aan te pas komt: isolatie plaatsen kost ongeveer evenveel aan arbeid als aan isolatiemateriaal, bij PV is dat nog geen 10%! Dus 90% van het hele PV- verhaal zal, net als bij oliederivaten, in buitenlandse handen zijn, bovendien 350% gesubsidieerd door burgers die diet het geld hebben voor PV.
- Wat tenslotte het argument pro-windmolens betreft: volledig met u eens!

Marc S,

punt 5 : Belgie produceert meer zonnecellen dan het zelf installeert. De handelsbalans is dus positief. Photovoltech in Tienen is stevig aan het uitbreiden. Hun cellen (back-contacts) zijn bovendien van de beste kwalitiet.

Inderdaad Marc, en bovendien gaat het uiteraard niet alleen over productie en installatie, maar zeker ook over research zoals hier bv.
http://www2.imec.be/imecnl_com/zonnecellen.php

Ivm Punt5:
Ik ben even aan't kijken geweest op het net naar de Photovoltec site en ik moet toegeven dat ik niet wist dat, volgens hun informatie, ze momenteel aan een productie zitten van 140 MWp.
Volgens http://www.envirodesk.com/printable/node/44808 verwacht de sector een nieuw installatie record van minstens 20 MWp in één jaar in 2008. (tov 1100 MWP in 2007 in Duitsland). Dus er gaan meer cellen buiten dan er binnen komen.

De vraag blijft,
Met subsidie en gegarandeerde GSC is het makkelijk om een positief financieel rendement te halen.
Kan je een gezond rendement halen zonder (of met minder) subsidie waarbij de PV-makers zich moeten inspannen om de cellen kosteneffectiever aan te bieden.

Versta me niet verkeerd, ik vind het op zich prima dat de overheid duurzame energie productie en energie besparing aanmoedigd. Ik vind het zelfs prima dat nieuwe technologien er een beetje meer financiele input krijgen. Maar als deze nieuwe technologien zich bewezen hebben moet men met de subsidies terug komen op een 'normaal' niveau. Heeft PV zich bewezen als een economisch alternatief?

Marc

"Punt2: facturen en Doe-het-zelf, ik vind ... Een zwartwerker moet je direct aanpakken en niet door een grote groep van mensen te discrimineren."

Ik werk al 30 jaar bij financiën. Zonder tips van jaloerse lieden of door toeval is het zelden zo dat zwartwerkers worden gesnapt of bestraft. Je maakt je nog illusies over de strenge aanpak van zwartwerkers. 'k mag en 'k wil zelfs geen details vrijgeven.

"Punt5: Handelsbalans, ik ken geen Belgische onderneming die PV cellen fabriceert ...De PV cellen en panelen worden ingevoerd vanuit het buitenland. Het argument handelsbalans houd waarschijnlijk geen steek."
Antwoord Photovoltech is al gegeven. Rik uit Aalbeke haalt er zelfs de beste opbrengstresultaten mee van geheel België. (Maar voor handmatige stomme arbeid doet Photovoltech recent wel beroep op lageloonlanden.)

Ik werk met collega's van andere lidstaten en ben dus eerder EG-minded. Op het vlak van energie staat de EG niet op eigen poten. Die handelsbalans scoort slecht. Duitsland is evenwel een uitschieter aan het worden. 'k Wou dat België er ook bij was, maar de subsidies schoten te laat in gang.

"Punt 6: hier spreek je jezelf tegen. Door de overdreven grote steun aan PV krijg je abnormaal hoge prijzen voor PV."

Geldt dit principe dan niet voor elk gesubsidieerd product, inclusief isolatie?
De prijs per kWp daalt en dat spreekt je tegen. Reden: PV wordt meer en meer in massaproductie gemaakt (of zelfs gedrukt aan de lopende meter). Zelfs de fabrikanten van de machines die de cellen maken, kunnen de bestellingen amper volgen. Die machines worden ook goedkoper.

"onze nationale windturbinemaker HMZ in Zepperen het loodje legde"

Voilà je geeft zelf het mooiste voorbeeld van hoe het niet had mogen gaan. Met tijdelijke subsidies had deze firma evengoed het Deense niveau kunnen halen en dan exporteur kunnen worden. Voor het baggeren behoren we tot de top in de wereld, maar voor grote windmolens zijn we invoerder. Nochtans uit de resultaten van het testpark voor kleine windmolens in Zeeuws-Vlaanderen (nabij Sluis) is de allerbeste van Belgische makelij. Onze know-how omzetten in exportproducten is niet onze sterkste troef.

Maak ook onderscheid tussen fabriceren en ontwerpen. Soms komen producten uit China met het etiket: designed in Europe, patent of Belgium, created in Paris... Dit is voor de leek meestal hetzelfde als "made in ...", Voor de wet is het wel correct (mits het Europees patent wordt nageleefd). Mocht er 'made in Belgium' opstaan dan is het namaak of piraterij. Kleine nuance, maar een wereld van verschil.

Maar tot slot versta me niet mis! Isolatie heeft prioriteit op PV, maar het ene sluit het andere niet uit. Dat laatste wou ik aantonen. Het is veiliger om te wedden op meerdere paarden en je moet de kostpijs van die subsidies ook niet overdrijven.

Groetjes

Luc